Bài giảng Ngữ Văn 9 - Viết: Viết bài văn phân tích một tác phẩm thơ

 Tiết ..VIẾT: 
VIẾT BÀI VĂN PHÂN TÍCH 
 MỘT TÁC PHẨM THƠ KHỞI ĐỘNG TRÒ CHƠI AI NHANH HƠN. Câu 1: Thể thơ song thất lục bát có nguồn gốc từ 
nước nào?
A. Trung Quốc B. Việt Nam
C. Nga D. Pháp
 B Câu 2. Mỗi khổ thơ song thất lục bát gồm 
A. hai dòng: một dòng thất và một dòng bát
B. bốn dòng: một dòng thất, một cặp lục bát và 1 dòng thất
C. bốn dòng: một dòng bát, hai câu thất và một dòng lục
D. bốn dòng: một cặp thất ngôn và một cặp lục bát
 D Câu 3. Nhận xét nào không đúng về cách gieo vần của thơ song 
thất lục bát?
A. Mỗi khổ thơ có một vần trắc và ba vần bằng
B. Câu sáu chỉ có vần chân
C. Hai câu lục chỉ có vần lưng
D. Câu bát và cặp song thất vừa có vần chân, vừa có vần lưng
 C Câu 4. Tác phẩm nào được viết bằng thể thơ song thất lục bát?
A. Truyện Kiều B. Truyện Lục Vân Tiên
C. Nam quốc sơn hà D. Khóc Dương Khuê
 D Câu 5. Dòng nào nhận xét không đúng về đặc điểm của thể thơ 
song thất lục bát?
A. Thường có một nhân vật trữ tình trong khung cảnh không gian 
và thời gian hạn hẹp
B. Có khả năng kể chuyện dài, bao quát không gian, thời gian 
rộng lớn với nhiều sự kiện
C. Thiên về diễn tả đời sống nội tâm của nhân vật trữ tình với 
cảm hứng bi thương
D. Có khả năng biểu lộ một cách tinh tế những dòng suy cảm dồn 
nén, tâm trạng nhớ tiếc
 B *Lưu ý khi học và phân tích một bài thơ Đường luật:
- Đọc kĩ bài thơ. 
- Chỉ ra các yếu tố đặc trưng của thơ Đường luật trong 
bài thơ.
- Tìm được các chi tiết, hình ảnh, biện pháp nghệ thuật và 
dụng ý của tác giả trong bài thơ. 
- Tìm hiểu vẻ đẹp tâm hồn, tình cảm của tác giả gửi gắm 
trong bài thơ. 
- Liên hệ thực tế lịch sử và bản thân HÌNH THÀNH
KIẾN THỨC - Thế nào là viết một bài văn phân tích một tác phẩm 
thơ?
- Theo em, để viết được một bài văn phân tích một tác 
phẩm thơ, người viết cần phải làm gì? 1. Định hướng
1. 1. Khái niệm
- Phân tích một tác phẩm thơ là kiểu bài nghị luận văn học mà 
trong đó, người viết dùng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ một số 
đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
- Để viết bài văn phân tích một tác phẩm thơ, người viết cần phải:
+ Đọc kĩ bài thơ được phân tích, chú ý đặc điểm thể loại, tác giả, 
bối cảnh ra đời (nếu cần thiết) của tác phẩm. 1. Định hướng
- Để viết bài văn phân tích một tác phẩm thơ, người viết cần phải:
+ Phân tích nội dung và các yếu tố hình thức nổi bật của bài thơ. 
Chỉ ra mối quan hệ giữa hình thức và nội dung; từ đó làm rõ giá trị 
của các yếu tố hình thức trong việc thể hiện nội dung, chủ đề của tác 
phẩm.
+ Suy nghĩ, nhận xét về ý nghĩa, giá trị và sự tác động của tác phẩm 
đối với người đọc cũng như cá nhân em. 1. 2. Yêu cầu đối với bài văn phân tích một tác phẩm thơ.
 HOẠT ĐỘNG THẢO LUẬN THEO BÀN
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
 Những yêu cầu chính của kiểu bài phân tích 
 tác phẩm thơ (thơ song thất lục bát).
 Kiểu bài 
Phạm vi phân tích 
Các bước thực hiện 
Các yêu cầu khác 1. 2. Yêu cầu đối với bài văn phân tích một tác phẩm thơ.
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
 Những yêu cầu chính của kiểu bài phân tích 
 tác phẩm thơ (thơ song thất lục bát).
 Kiểu bài Nghị luận về tác phẩm thơ.
Phạm vi phân - Nhận xét, đánh giá về nội dung, nghệ thuất của một tác 
tích phẩm thơ (thơ song thất lục bát). 
 - Phải bám sát nội dung, chủ đề, những nét đặc sắc về nghệ 
 thuật trong tác phẩm.
Các bước thực - Trước khi viết, cần tìm ý, lập dàn ý.
hiện - Căn cứ vào đề bài để xác định cách tìm ý cho phù hợp. 1. 2. Yêu cầu đối với bài văn phân tích một tác phẩm thơ.
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
 Những yêu cầu chính của kiểu bài phân tích 
 tác phẩm thơ (thơ song thất lục bát).
Các yêu cầu - Các nhận xét, đánh giá phải rõ ràng, đúng đắn, có lí lẽ và 
khác bằng chứng thuyết phục.
 - Để bài viết thuyết phục, cần kết hợp các yếu tố tự sự, 
 biểu cảm, miêu tả trong quá trình nghị luận.
 - Bài văn cần có bố cục mạch lạc, lời văn chuẩn xác, gợi cảm. 2. THỰC HÀNH Phiếu học tập 02: Chuẩn bị
Đọc kĩ đề bài, xác định yêu cầu của đề bài: Phân tích bài thơ “Khóc 
Dương Khuê” của Nguyễn Khuyến.
Dạng bài cần triển khai là gì? ...........................................................
Xác định vấn đề mà đề bài yêu cầu ...........................................................
người viết cần bàn luận là gì? ...........................................................
Xác định chủ đề và một số nghệ thuật ...........................................................
nổi bật trong bài thơ? ...........................................................
Em dự định sẽ dùng những bằng ...........................................................
chứng nào cho bài viết? ........................................................... PHIẾU HỌC TẬP 03- PHIẾU TÌM Ý
 Tìm ý cho bài viết phân tích bài thơ “Khóc Dương Khuê”
 Định hướng Dự kiến
1. Bối cảnh, đề tài và chủ đề của bài thơ là gì? Bối cảnh: 
 Đề tài: 
 Chủ đề: 
2. Nghệ thuật của bài thơ có gì đặc sắc?
+ Thể thơ và đặc điểm vần, nhịp của thể thơ?
+ Nhân vật trữ tình và cảm hứng chủ đạo là gì?
+ Giọng điệu chủ đạo của bài thơ là gì?
+ Những biện pháp tu từ nào đã được sử dụng? PHIẾU HỌC TẬP 03- PHIẾU TÌM Ý
 Tìm ý cho bài viết phân tích bài thơ “Khóc Dương Khuê” của Nguyễn 
 Khuyến. 
 Định hướng Dự kiến
3. Các hình thức nghệ thuật trên đã làm rõ cho chủ 
đề bài thơ như thế nào?
4. Qua bài thơ, có thể thấy tinh thần, tình cảm, thái 
độ của người viết với người bạn như thế nào?
5. Có thể học được gì về tình bạn từ bài thơ?
6. Đánh giá được thành công của bài thơ (về nghệ 
thuật, nội dung, đề tài, ...)