Bài giảng Ngữ Văn 9 - Bài 9: Nghị Luận văn học - Đọc: Chiều sâu của truyện "Lão Hạc"

 • CHUẨN BỊ ĐỌC
TÁC PHẨM KINH ĐIỂN
 Đi cùng năm 
 tháng
 Em đã được đọc và tìm hiểu tác phẩm Lão Hạc – một 
 trong những truyện ngắn xuất sắc của nhà văn Nam Cao 
 ở Bài 6. Em hiểu thế nào là “chiều sâu” của truyện?
 Theo em, “chiều sâu” của truyện Lão Hạc là gì? VĂN BẢN
 CHIỀU SÂU CỦA 
 TRUYỆN “LÃO HẠC” 2. ĐỌC VĂN BẢN
 Đọc nối tiếp văn bản Chiều sâu của truyện “Lão Hạc”
 HS đọc văn bản; thực hiện các nhiệm vụ trong khi đọc (theo dõi, 
 chú ý, suy luận)
 HS giải thích được từ khó trong văn bản
Định hướng giọng đọc: Rõ ràng, truyền cảm. 2. ĐỌC VĂN BẢN
 Đọc nối tiếp văn bản Chiều sâu của truyện “Lão Hạc”
 Tiêu chí Có Không
Đọc trôi chảy, không bỏ từ, thêm từ.
Đọc to, rõ bảo đảm trong không gian lớp học, cả lớp cùng nghe được.
Tốc độ đọc phù hợp.
Sử dụng giọng điệu khác nhau để thể hiện được rõ quan điểm, thái độ 
trong mạch lập luận của người viết. 2. ĐỌC VĂN BẢN
Hoạt động: ĐÔI TAI TINH NHẠY
 HS giơ tay trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. 
 Thời gian suy nghĩ: 10s / câu
 HS trả lời đúng được + điểm tích cực.
 HS trả lời sai sẽ thực hiện 1 yêu cầu vui của lớp 2. ĐỌC VĂN BẢN
Hoạt động: ĐÔI TAI TINH NHẠY
 Câu 1: Văn bản bàn luận về tác phẩm nào, 
 của ai?
 A. Lão Hạc - Nam Cao
 B. Lão Hạc - Ngô Tất Tố
 C. Lão Hạc - Văn Giá 2. ĐỌC VĂN BẢN
Hoạt động: ĐÔI TAI TINH NHẠY
Câu 2: Biên niên sử được nhắc đến trong phần 1) 
có nghĩa là:
A. ghi chép toàn bộ sự kiện, biến cố xảy ra trong 
một khoảng thời gian ngắn.
B. ghi chép toàn bộ sự kiện, biến cố xảy ra trong 
một khoảng thời gian dài.
C. ghi chép toàn bộ sự kiện, biến cố xảy ra trong 
quá khứ. 2. ĐỌC VĂN BẢN
 Hoạt động: ĐÔI TAI TINH NHẠY
Câu 3: Người viết cho rằng đâu không phải là điều mà 
tác giả Nam Cao đã dụng công nhiều nhất trong truyện 
Lão Hạc?
A. Ông đã đưa hoạt động giao tiếp trở thành đối tượng 
nhận thức và mô tả trực tiếp.
B. Tố cáo thực trạng xã hội, bàn về thái độ và cách nhìn 
người.
C. Thông qua nội dung các cuộc trò chuyện, tác giả đã 
gián tiếp thể hiện một tình thế lựa chọn của lão Hạc. 2. ĐỌC VĂN BẢN
Hoạt động: ĐÔI TAI TINH NHẠY
 Câu 4: Trong văn bản, tác giả đã phân tích 
 mấy lần lão Hạc tiếp xúc với ông giáo?
 A. Một lần.
 B. Hai lần.
 C. Ba lần. 2. ĐỌC VĂN BẢN
 Hoạt động: ĐÔI TAI TINH NHẠY
Câu 5: Luận điểm được trình bày ở phần 3) là gì?
A. Đó là việc giải quyết cái sống và cái chết của lão Hạc.
B. Để bảo toàn nhân cách của mình, không có con đường 
nào khác là phải chủ động tìm đến cái chết.
C. Từ việc miêu tả hoạt động giao tiếp của các nhân vật, 
tác giả đã gián tiếp đưa ra một tình thế lựa chọn của lão 
Hạc. 3. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
 Tác giả Văn Giá là một nhà giáo, nhà báo, nhà văn. 
 Người đọc biết đến ông nhiều nhất với tư cách nhà 
 phê bình văn học tài hoa, tinh tế cùng vốn tri thức 
 văn hóa sâu rộng và tinh thần đối thoại dân chủ, 
 sắc sảo. 3. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
 Khám phá cách triển khai lí lẽ, bằng chứng trong văn 
 bản
 Nhiệm vụ 1: 
• HS thực hiện theo nhóm nhiệm 
 vụ đã được bốc thăm, phân 
 công chuẩn bị chu đáo để 
 • Thời gian thống nhất ý kiến:
 thuyết trình trước lớp theo các 3 phút / nhóm
 yêu cầu. • Thời gian trình bày: 3 phút / 
 nhóm Nhiệm vụ hoạt động nhóm
NHÓM 1: Vẽ sơ đồ tư duy 
 NHÓM 2: Đọc phần 1) và trình bày dưới dạng các thẻ Flashcard: 
 • Xác định luận đề và hệ thống luận điểm của văn 
 • Nhận xét cách tác giả dẫn dắt đến vấn đề nghị luận.
 bản. 
 • Việc đặt các câu hỏi trong đoạn này nhằm mục đích gì? Theo tác 
 • Các luận điểm đó có tác dụng làm rõ những khía 
 giả đâu là điểm mà nhà văn Nam Cao dụng công nhiều nhất trong 
 cạnh nào của luận đề?
 truyện ngắn Lão Hạc?
 • Tìm các từ ngữ được lặp lại nhiều lần trong văn 
 • Nhận xét về cách dẫn dắt vấn đề của tác giả.
 bản. Tác dụng của việc lặp lại các từ ngữ đó là gì?
 NHÓM 4: Trình bày dưới dạng sơ đồ khối:
NHÓM 3: Phỏng vấn người trong cuộc: Đọc kĩ phần • Luận điểm được trình bày trong phần (3) góp phần làm sáng tỏ 
(2) và trả lời các câu hỏi sau: luận đề như thế nào?
 • Luận điểm của phần này có mối quan hệ như thế • Nhận xét về cách lập luận được sử dụng trong phần này.
 nào với vấn đề nghị luận? NHÓM 5: Phần (4) khái quát điều gì? Vấn đề nghị luận được khẳng định 
 • Xác định lí lẽ và bằng chứng được sử dụng để như thế nào?
 làm sáng tỏ luận điểm. • Văn bản nghị luận nghiêng về lí lẽ, bằng chứng nhưng cũng giàu 
 • Nhận xét cách trích dẫn và phân tích bằng chứng tính biểu cảm. Hãy dẫn ra một đoạn văn trong văn bản thể hiện rõ 
 của người viết. tình cảm trân trọng, mến phục của người viết đối với tài năng nghệ 
 thuật của Nam Cao. 3. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
 • Vẽ sơ đồ tư duy 
NHÓM 1
 • Xác định luận đề và hệ thống luận điểm của văn bản. 
 • Các luận điểm đó có tác dụng làm rõ những khía cạnh 
 nào của luận đề?
 • Tìm các từ ngữ được lặp lại nhiều lần trong văn bản. Tác 
 dụng của việc lặp lại các từ ngữ đó là gì? 3. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
 3.1. Luận đề và hệ thống luận điểm
Giá trị tiềm ẩn về tư tưởng và nghệ thuật của truyện Lão Hạc.
 Luận điểm 1: Luận điểm 2: 
 Nhà văn đã đưa hoạt động giao tiếp Thông qua nội dung các cuộc trò 
 (câu chuyện giữa ông giáo và lão chuyện ấy, tác giả đã gián tiếp thể 
 Hạc qua hai lần gặp gỡ) trở thành hiện một tình thế lựa chọn của lão 
 đối tượng nhận thức và mô tả trực Hạc (giữa cái sống và cái chết 
 tiếp tính cách nhân vật. cùng hệ lụy của chúng).
 • Các luận điểm đã làm rõ các khía cạnh khác nhau của luận đề (giá 
 trị tiềm ẩn về tư tưởng và nghệ thuật của truyện Lão Hạc)
 • Các từ ngữ làm nổi bật luận đề, luận điểm của văn bản: chiều sâu, 
 các cuộc trò chuyện, tình thế lựa chọn.. được lặp đi lặp lại. 3. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
Khám phá cách triển khai lí lẽ, bằng chứng trong văn bản
 Đọc phần 1) và trình bày dưới dạng các thẻ Flashcard: 
 NHÓM 2
 • Nhận xét cách tác giả dẫn dắt đến vấn đề nghị luận.
 • Việc đặt các câu hỏi trong đoạn này nhằm mục đích gì? 
 Theo tác giả đâu là điểm mà nhà văn Nam Cao dụng 
 công nhiều nhất trong truyện ngắn Lão Hạc?
 • Nhận xét về cách dẫn dắt vấn đề của tác giả 3.2. Cách triển khai vấn đề trong văn 
 a. Dẫn dắtbản vấn đề:
 • Khi đọc nhan đề Lão Hạc: những tưởng tác giả chỉ việc trình lên mặt 
 giấy “biên niên sử” dày dặn của lão một cách khách quan để hình tượng 
 Tác giả dẫn dắt vấn ấy sẽ nói cho người đọc những điều cần nói là xong nhưng đọc truyện 
 lại thấy phần để cho lão Hạc tự ăn nói, suy nghĩ, hoạt động ít hơn nhiều 
 đề từ những điều so với phần hoạt động, suy nghĩ, ăn nói của ông giáo.
 tưởng tượng của 
người đọc với thực tế • Bảo là ẩn ý, biểu tượng, ám dụ song thực tế lại thấy tác giả 
 để cho mọi cảnh huống, tình tiết, tâm trạng cứ lồ lộ ra hết, 
 trải nghiệm: chẳng giấu giếm, thách đố, lắt léo
 • Tác giả lại đặt ra một loạt các câu hỏi:
 + Vậy thì cái hay của truyện là ở chỗ nào?
 + Đâu là chỗ mà tài năng nghệ thuật của Nam Cao được thi thố? 3.2. Cách triển khai vấn đề trong văn 
 a. Dẫn dắtbản vấn đề:
 Các câu hỏi vừa là sự kết nối ý đoạn trước tác giả dẫn dắt, kích thích tư duy của người 
đọc, khơi gợi sự tò mò đi tìm câu trả lời đồng thời để mở ra quan điểm của người viết về 
vấn đề: Hai điểm mà tác giả cho rằng Nam Cao đã dụng công nhiều nhất:
 Một, Hai, 
 ông đã đưa hoạt động giao thông qua nội dung các cuộc 
 tiếp trở thành đối tượng trò chuyện ấy, tác giả đã gián 
 nhận thức và mô tả trực tiếp thể hiện một tình thế lựa 
 tiếp tính cách nhân vật. chọn của lão Hạc. 3. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
 Khám phá cách triển khai lí lẽ, bằng chứng trong văn bản
 Trình bày dưới dạng Trực tiếp phỏng vấn người trong cuộc (nhóm tự 
 phân công người phỏng vấn, người được phỏng vấn để làm rõ những 
NHÓM 3 nội dung sau): 
 Đọc kĩ phần (2) và trả lời các câu hỏi sau:
 • Luận điểm của phần này có mối quan hệ như thế nào với vấn đề 
 nghị luận?
 • Xác định lí lẽ và bằng chứng được sử dụng để làm sáng tỏ luận 
 điểm.
 • Nhận xét cách trích dẫn và phân tích bằng chứng của người viết. b. Triển khai vấn đề (Phần 2 - 3)
 * Luận điểm 1: Nam Cao đã đưa hoạt động giao tiếp trở thành đối tượng nhận thức 
 và mô tả trực tiếp tính cách nhân vật:
 MỐI QUAN HỆ VỚI LUẬN ĐỀ:
- Luận đề: Giá trị tiềm ẩn về tư tưởng và nghệ thuật của truyện Lão Hạc,
- Luận điểm 1 tác giả đã làm sáng tỏ giá trị trong nghệ thuật xây dựng các cuộc trò chuyện của 
Nam Cao trong truyện ngắn LãoCách Hạc: thôngtrích quadẫn cácvà cuộcphân trò tích chuyện, bằng nhà văn nhằm khắc họa 
tính cách nhân vật chính. chứng của người viết: Các bằng chứng 
 được trích dẫn gián tiếp và được phân 
 LÍ LẼ tích, bình luận sâu sắc để khẳngBẰNG định CHỨNG 
 Toàn bộ câu chuyện là do nhânthành vật “tôi” công – của- Những nghệ sựthuật việc, tự chi sự tiết mà tiêu biểu gắn với các cuộc 
 ông giáo kể lại hai lần gặp gỡ chủNam yếu Cao của đã sửtrò dụng. chuyện. 
 mình với lão Hạc, ngoài ra còn hai lần khác - Tập trung phân tích cuộc trò chuyện giữa các 
 nữa: lần nói chuyện với vợ và lần nói nhân vật để khắc họa tính cách nhân vật chính, 
 chuyện với Binh Tư. khiến chân dung nhân vật hiện lên phong phú, sắc 
 nét, thể hiện rõ bề sâu tâm tưởng.