Bài giảng Ngữ Văn 9 - Bài 10: Văn bản nghị luận - Phân tích bài Khóc Dương Khuê

 1.CHUẨN BỊ ĐỌC
 GIẢI MÃ BÍ KÍP KHÁM PHÁ 
 VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
 • GV đưa ra ma trận chữ, HS tìm các từ khóa liên quan đến văn bản nghị 
 luận văn học và sắp xếp các từ khóa đó theo trình tự nhất định rồi nêu 
 các bước đọc hiểu văn bản nghị luận về một tác phẩm dựa trên các từ 
 khóa và trình tự đã sắp xếp.
 • HS làm việc theo cặp đôi
 • Thời gian: 3 phút GIẢI MÃ 
 BÍ KÍP 
KHÁM PHÁ 
VĂN BẢN 
NGHỊ LUẬN Nghị luận văn học 
 Luận đề Luận 
điểm Lí lẽ Bằng 
chứng Sơ đồ lập 
luận Nghệ thuật 
lập luận Liên hệ Các bước đọc hiểu văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học:
 ✔ Xác định vấn ✔ Xác định hệ thống ✔ Vẽ sơ đồ lập luận 
 đề nghị luận luận điểm, lí lẽ, bằng của văn bản
 chứng
✔ Nhận xét nghệ ✔ Liên hệ các nội dung văn bản 
thuật lập luận của văn với thực tế để hiểu hơn về văn bản 
bản và về bản thân BÀI 10: 
 NGHỊ LUẬN VĂN HỌC
Phân tích bài “Khóc Dương Khuê”
 Hoàng Hữu Yên 2. ĐỌC VĂN BẢN
 Đọc thành tiếng văn bản Phân tích bài ‘Khóc Dương Khuê”
 Tiêu chí Có Không
Đọc trôi chảy, không bỏ từ, thêm từ.
Đọc to, rõ bảo đảm trong không gian lớp học, cả lớp cùng nghe được.
Tốc độ đọc phù hợp.
Sử dụng giọng điệu linh hoạt, rõ ràng, dứt khoát, đặc biệt khi đến các 
phần đưa lí lẽ, bằng chứng. 2. ĐỌC VĂN BẢN
 Người chỉ điểm
 Trải qua 5 câu hỏi nhanh 
để tự đánh giá kĩ năng theo dõi 
 của bản thân khi đọc. Người chỉ điểm
Câu 1. Văn bản này bàn luận về bài thơ nào? 
 “Khóc Dương Khuê” Người chỉ điểm
Câu 2. Các ý gạch đầu dòng làm rõ nội dung nào? 
 Diễn biến tâm trạng của tác giả Người chỉ điểm
Câu 3. Trong câu lục “Bác Dương thôi đã thôi rồi”, chữ nào 
được chú ý phân tích?
 “thôi” Người chỉ điểm
Câu 4. Em hiểu thế nào về “Cửa Khổng, sân Trình”? 
 chỉ nơi dạy và học thời phong kiến Người chỉ điểm
Câu 5. Ở phần 1 của bài thơ, tác giả bài nghị luận đã liên hệ 
so sánh tới những dẫn chứng khác dựa trên điểm chung 
nào? 
 đề tài tình bạn 3. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
 Tọa đàm
 VĂN HỌC 3.1. Tìm hiểu chung về tác giả, văn bản 
 Tác giả: Hoàng Hữu Yên (1927-2011)
• Quê: Nghệ An
• Nguyên Phó Chủ nhiệm Khoa Văn học, trường Đại học Tổng hợp 
 Hà Nội
• Ông có nhiều công trình nghiên cứu về Văn học Việt Nam (đặc 
 biệt là VHVN trung đại) 3.1. Tìm hiểu chung về tác giả, văn bản 
 Văn bản
Mục đích: chỉ ra cái hay, cái đẹp về nội dung và nghệ thuật của bài 
thơ “Khóc Dương Khuê” (Bài thơ là một tuyệt tác viết về tình bạn 
vĩnh cửu trong nền văn học nước nhà). 3.1. Tìm hiểu chung về tác giả, văn bản 
 Văn bản
Bố cục: 3 phần
+ Phần 1 (Trong nhiều mối quan hệ ông đã viết một áng thơ khóc bạn): Giới 
thiệu vấn đề nghị luận (Nguyễn Khuyến và Dương Khuê có một tình bạn đẹp- 
“Tình bạn lấp lánh bất chấp sự thay đổi của thời thế và cảnh ngộ riêng”.)
+ Phần 2 (tiếp chân thành về tình bạn): Triển khai vấn đề nghị luận (tập trung 
phân tích, làm rõ tình bạn đẹp ấy).
+ Phần 3 (còn lại): Kết thúc vấn đề nghị luận (Khẳng định lại giá trị của bài 
thơ- “ Với tài năng và tấm lòng, nhà thơ dân tộc Nguyễn Khuyến đã để lại kiệt 
tác Khóc Dương Khuê, một viên ngọc quý về tình bạn lung linh trong vườn hoa 
văn học nước nhà”). TỌA ĐÀM VĂN HỌC
• Lớp chia thành 6 nhóm, mỗi nhóm đóng vai một nhóm chuyên gia chia sẻ 
 (phần nhóm đã chuẩn bị và tìm hiểu trước ở nhà) 
• Trên lớp, mỗi nhóm có tối đa 5 phút để hệ thống và trình bày trước lớp • Xác định luận đề, hệ thống luận điểm và vẽ sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa 
 NHÓM 
 luận đề, luận điểm của bài
 NHÀ BÁO
 • Từ đó nhận xét mạch lập luận trong văn bản.
 Đọc đoạn (2): Từ “Lần theo trình tự bài thơ” đến “ngậm ngùi” và thực hiện các 
NHÓM NHÀ yêu cầu:
PHÊ BÌNH 1 • Xác định luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong đoạn trên.
 • Nhận xét về cách nêu lí lẽ và bằng chứng trong đoạn.
 Đọc đoạn từ “Mười hai câu tiếp theo” đến “bạn cố tri Dương Khuê” và thực hiện 
NHÓM NHÀ các yêu cầu:
PHÊ BÌNH 2 • Xác định luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong đoạn trên.
 • Nhận xét về cách nêu lí lẽ và bằng chứng trong đoạn. Đọc đoạn từ “Trong tám câu” đến “kì vĩnh biệt” và thực hiện các yêu cầu:
NHÓM NHÀ 
 • Xác định luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong đoạn trên.
PHÊ BÌNH 3
 • Nhận xét về cách nêu lí lẽ và bằng chứng trong đoạn.
 Đọc đoạn từ “Phần còn lại gồm mười sáu câu” đến “chân thành về tình bạn” và 
NHÓM NHÀ thực hiện các yêu cầu:
PHÊ BÌNH 4 • Xác định luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong đoạn trên.
 • Nhận xét về cách nêu lí lẽ và bằng chứng trong đoạn.
 Đọc đoạn từ “Mấy câu kết” đến “vườn hoa văn học nước nhà” và thực hiện các 
NHÓM NHÀ yêu cầu:
PHÊ BÌNH 5 • Xác định luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong đoạn trên.
 • Nhận xét về cách nêu lí lẽ và bằng chứng trong đoạn. 3.2. Tìm hiểu chi tiét
 NHÓM NHÀ BÁO
• Xác định luận đề, hệ thống luận điểm và vẽ sơ đồ thể hiện mối 
 quan hệ giữa luận đề, luận điểm của bài
• Từ đó nhận xét mạch lập luận trong văn bản