Bài giảng Ngữ Văn 9 - Bài 10: Văn bản nghị luận - Đọc: Về truyện Làng của Kim Lân

 1.CHUẨN BỊ ĐỌC
 PHÁN ĐOÁN Ý TƯỞNG 
 • Tác giả Nguyễn Văn Long có một bài viết 
 nghị luận văn học mang tên: Về truyện 
 “Làng” của Kim Lân
 • Từ nhan đề bài viết, em suy đoán xem, 
 tác giả bài viết có thể bàn luận về khía 
 cạnh nào của truyện ngắn này? BÀI 10: 
 VĂN BẢN NGHỊ LUẬN
Về truyện “Làng” của Kim Lân
 Nguyễn Văn Long 2. ĐỌC VĂN BẢN
Đọc nối tiếp văn bản Về truyện “Làng” của Kim Lân
 Tiêu chí Có Không
 Đọc trôi chảy, không bỏ từ, thêm từ.
 Đọc to, rõ bảo đảm trong không gian lớp học, cả lớp cùng nghe được.
 Tốc độ đọc phù hợp.
 Sử dụng giọng điệu linh hoạt, rõ ràng, dứt khoát, đặc biệt khi đến các 
 phần đưa lí lẽ, bằng chứng. 2. ĐỌC VĂN BẢN
 AI ĐỌC HIỆU QUẢ?
 GV có 5 câu hỏi trắc nghiệm xoay quanh các thông 
 tin về văn bản, thời gian tối đa cho mỗi câu trả lời 
 đúng là 30s. HS nào giơ tay nhanh nhất sẽ giành 
 được quyền trả lời. Câu 1: Vấn đề bàn luận của văn bản Về truyện “Làng” 
của Kim Lân của tác giả Nguyễn Văn Long là gì?
A.Tác phẩm “Làng” của Kim Lân
B.Phẩm chất của nhân vật ông Hai
C.Một đặc sắc về nghệ thuật của truyện ngắn “Làng” 
 – cốt truyện
D.Vẻ đẹp của người nông dân trong giai đoạn đầu 
 của cuộc kháng chiến chống Pháp
 C Câu 2: Văn bản Về truyện “Làng” của Kim 
Lân được chia thành mấy phần?
A.1
B.2
C.3
D.4
 C Câu 3: Trong văn bản Về truyện “Làng” của Kim Lân, người 
viết đã dựa vào yếu tố nào để phân tích tâm trạng ông Hai? 
A.Dựa vào đánh giá của những người xung quanh
B.Dựa vào cuộc trò chuyện của ông Hai với bà Hai
C.Dựa vào cuộc trò chuyện của ông Hai với bác Thứ
D.Đặt nhân vật vào tình huống thử thách: Làng chợ Dầu của 
 ông theo giặc lập tề
 D Câu 4: Trong bài viết này, tác phẩm văn học 
của những tác giả nào đã được dẫn ra để đối 
chiếu, so sánh, mở rộng vấn đề bàn luận của 
bài viết?
A.Chính Hữu
B.Hồng Nguyên
C.Chế Lan Viên
D.Huy Cận
 A, B Câu 5: Theo tác giả bài viết, đâu là những lí do khiến “Trong văn 
học cách mạng Việt Nam đã có nhiều tác phẩm thể hiện tình cảm 
gắn bó sâu nặng của nhân dân đối với cách mạng và đất nước, 
nhưng có lẽ truyện ngắn “Làng” của Kim Lân ở trong số những tác 
phẩm thành công sớm nhất với cách diễn tả thật bình dị, tự nhiên 
và đặc sắc”?
A.Tác giả rất am hiểu và gắn bó với những người nông dân và cuộc 
 sống nông thôn nơi quê ông
B.Ngòi bút viết truyện ngắn vững vàng, đặc sắc ngay từ trước 
 Cách mạng tháng Tám.
C.Sự ủng hộ của người thân
D.Sự đón đợi của bạn đọc
 A, B 3. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
 3.1. Giới thiệu tác giả, chú thích
a. Tác giả: Nguyễn Văn Long (1945) 
- Quê: Hưng Yên
- Ông là giảng viên, nhà nghiên cứu, phê bình văn học. 
b. Chú thích: Tác phẩm Làng là truyện ngắn của Kim Lân. Truyện kể về ông Hai là người làng 
Chợ Dầu. Trong kháng chiến chống Pháp, ông phải đưa gia đình đi tản cư. Ở đây, lúc nào ông 
cũng nhớ làng và luôn dõi theo tin tức cách mạng. Khi nghe tin đồn làng Chợ Dầu theo giặc, 
ông vô cùng đau khổ, cảm thấy xấu hổ, nhục nhã. Khi nhận tin cải chính, vẻ mặt ông tươi vui, 
rạng rỡ hẳn lên. Ông chia quà cho các con, và tất bật báo tin cho mọi người rằng nhà ông bị Tây 
đốt, làng ông không phải là làng Việt gian. Ông thêm yêu và tự hào về cái làng của mình. Từ kinh nghiệm đọc hiểu văn bản nghị luận 
 cùng với quá trình đọc hiểu văn bản Nói 
 thêm về “Chuyện người con gái Nam 
 Xương” ở tiết học trước, theo em, khi đọc 
 hiểu văn bản nghị luận viết về một tác 
 phẩm văn học, ta cần thực hiện 
 như thế nào? 3. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
 3.1. Giới thiệu tác giả, chú thích
 c. Định hướng cách đọc văn bản nghị luận viết về một tác phẩm văn học
 Xác định luận đề
 Xác định hệ thống luận điểm
 Phân tích cách triển khai lí lẽ, sử dụng bằng chứng trong việc làm 
 sáng tỏ luận điểm, từ đó nhận ra nghệ thuật lập luận của tác giả 
 trong văn bản 3.2. Đọc hiểu văn bản 
a. Luận đề và hệ thống luận điểm
 • Cách thức: HS thảo luận theo cặp đôi
 • Thời gian: 5 phút
 • Báo cáo: GV mời ngẫu nhiên 2 cặp trình bày kết quả thảo luận
 • Nhiệm vụ: Tìm hiểu luận đề và hệ thống luận điểm
 (?) Văn bản bàn luận về vấn đề gì? Theo em, phạm vi của vấn đề bàn luận 
 trong văn bản này có gì khác với văn bản Nói thêm về “Chuyện người con gái 
 Nam Xương”?
 (?) Xác định các luận điểm chính trong văn bản. Nhận xét cách sắp xếp luận 
 điểm và mối quan hệ của các luận điểm trong văn bản. a. Luận đề và hệ thống luận điểm
 一 Luận đề: Làng là một truyện ngắn có cốt truyện đơn giản, tập 
 trung vào diễn tả tâm trạng của nhân vật chính.
 二 Bố cục và hệ thống luận điểm của văn bản: 
 Bố cục văn bản Luận điểm
Phần 1: Làng là một truyện ngắn có cốt truyện đơn giản, một kiểu cốt 
Nêu vấn đề truyện tâm lý
Phần 2: Triển 
 Diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai được miêu tả qua các 
khai và làm sáng 
 giai đoạn.
tỏ vấn đề
Phần 3: Khẳng 
 Đánh giá của người viết về thành công của tác phẩm
định lại vấn đề Luận điểm Mạch lập luận
Làng là một truyện ngắn có cốt Luận điểm 1: Nêu trực tiếp vấn đề (1 khía cạnh nghệ thuật 
truyện đơn giản, một kiểu cốt truyện dẫn đến thành công của tác phẩm)
tâm lý
Diễn biến tâm trạng của nhân vật 
 Luận điểm 2: Lí giải, phân tích cụ thể vấn đề
ông Hai được miêu tả qua các giai 
đoạn.
Đánh giá của người viết về thành Luận điểm 3: Khẳng định lại vấn đề
công của tác phẩm
 Mạch lập luận: Các luận điểm trong bài được sắp xếp theo trình tự 
 từ cụ thể đến khái quát 3.2. Đọc hiểu văn bản 
b. Cách triển khai vấn đề trong văn bản: (phần trung tâm của 
văn bản – phần 2)
 • Cách thức: HS thảo luận theo 4 nhóm, 2 nhóm chung 1 nhiệm vụ
 • Thời gian: 10 phút 
 • Báo cáo: tối đa 2 phút / nhóm (GV gọi ngẫu nhiên đại diện mỗi nhóm 
 cho mỗi nhiệm vụ trình bày)
 • Nhiệm vụ:
 + Nhóm 1,2: Tìm hiểu chặng 1 trong tâm trạng của ông Hai
 + Nhóm 3,4: Tìm hiểu chặng 2 trong tâm trạng của ông Hai Nhóm 1,2: Tìm hiểu chặng 1 trong tâm trạng của ông Hai
(?) Đọc phần (2), cho biết tác giả bài nghị luận đã dùng những lí lẽ, bằng chứng nào để 
phân tích tâm trạng của nhân vật ông Hai?
(?) Em có nhận xét gì về các lí lẽ và bằng chứng được tác giả sử dụng?
Nhóm 3,4: Tìm hiểu chặng 2 trong tâm trạng của ông Hai
(?) Đọc phần (2), cho biết ngòi bút miêu tả tâm lí của Kim Lân càng tỏ ra sâu sắc khi 
đặt nhân vật ông Hai vào một tình huống như thế nào? 
(?) Em hãy dẫn ra lí lẽ và những bằng chứng tiêu biểu trong văn bản giúp làm sáng tỏ 
quan điểm của tác giả. 3.2. Đọc hiểu văn bản 
 b. Cách triển khai vấn đề trong văn bản
 • Luận đề: Làng là một truyện ngắn có cốt truyện đơn giản, tập trung vào diễn tả tâm trạng 
 của nhân vật chính.
 • Luận điểm: Diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai được miêu tả qua các giai đoạn
 Nhóm 1,2: Tìm hiểu chặng 1 trong tâm trạng của ông Hai
 (?) Đọc phần (2), cho biết tác giả bài nghị luận đã dùng những lí lẽ, bằng 
 chứng nào để phân tích tâm trạng của nhân vật ông Hai?
 (?) Em có nhận xét gì về các lí lẽ và bằng chứng được tác giả sử dụng? Chặng 1 :
 1 2 3
 Bằng chứng
 Luận điểm Lí lẽ
 • Tối nào cũng vậy, cứ đến lúc nhà lên 
Diễn biến Tâm trạng 
 đền và bà Hai ngồi lầm rầm tính toán 
tâm trạng của ông 
 những tiền cua, tiền bún, tiền kẹo,...thì 
của nhân Hai ở nơi 
 một tâm trạng buồn bực lại dậy lên 
vật ông Hai tản cư
 trong lòng ông Hai khiến ông phải vùng 
được miêu 
 dậy sang nhà bác Thứ nói chuyện.
tả qua các 
giai đoạn 3.2. Đọc hiểu văn bản 
b. Cách triển khai vấn đề trong văn bản
 Nhóm 3,4: Tìm hiểu chặng 2 trong tâm trạng của ông Hai
 (?) Đọc phần (2), cho biết ngòi bút miêu tả tâm lí của Kim Lân càng 
 tỏ ra sâu sắc khi đặt nhân vật ông Hai vào một tình huống như thế 
 nào? 
 (?) Em hãy dẫn ra lí lẽ và những bằng chứng tiêu biểu trong văn bản 
 giúp làm sáng tỏ quan điểm của tác giả.