Giáo án Vật lý Lớp 9 - Học kì II - Tiết 67+68, Bài 60: Định luật bảo toàn năng lượng - Năm học 2017-2018 - Đặng Việt Chinh

 - GV nêu TN (H: 60.1) 1. Biến đổi thế năng thành động 
 năng và ngược lại. Hao hụt cơ 
 năng:
+ Cho HS làm C1
 GV khẳng định kết quả. Đối với HS a) TN
đại trà, GV hướng dẫn thêm: Vật ở A C1 A C: TN ĐN
có động năng hay thế năng vì sao? 
 A C: TN ĐN
Vật khi đi tới C thì lúc đó ở dạng động 
năng hay thế năng? Vì sao? Vật ở B 
thì có dạng năng lượng nào?
 C2 TNA > TNB
+ Cho HS làm C2. GV khẳng định kết 
quả quả. Đối với HS đại trà, GV 
hướng dẫn thêm: Vật ở vị A, vị trí B 
đều ở dạng NL nào? Ở A cao hơn hay 
thấp hơn B? Vậy TNA lớn hay nhỏ 
hơn TNB ?
 C3 NL < NL ban đầu
 + Cho HS làm C3
NL lúc sau như thế nào so với NL lúc Còn có thêm nhiệt năng
đầu? Có dạng NL mới nào xuất hiện CNHao hụt = NNXuất hiện
nữa? Đối với HS đại trà, GV nói thêm: 
Do có ma sát giữa viên bi và lòng 
máng nên phải tốn công thắng lực ma 
sát và công này được chuyển hóa 
thành nhiệt năng.
- Cho HS đọc KL 1 b) Kết luận 1: SGK
- Nêu TN (H: 60.2) 2. Biến đổi cơ năng thành điện 
 năng và ngược lại. Hao hụt cơ 
 năng
 C MPĐ: CN ĐN
- Cho HS làm C4. Ở MPĐ NL dạng 4
nào thành dạng nào? ĐCĐ: ĐN CN
- NL ở A so với NL ở B?
 C5 TNA > TNB
- Cho HS làm tiếp C5
 Khi A rơi xuống, có một phần TN 
Đối với HS đại trà, GV nói thêm: Ở 
 chuyển hóa thành ĐN, Còn 1 phần 
MPĐ và ĐCĐ đều phải tốn công 
 chuyển thành ĐN của quả nặng. Khi 
thắng lực ma sát giữa trục quay và ổ 
 dòng điện làm quay Đ/C, KQ là B 
bi. Mặt khác dòng điện khi truyền từ 
 lên thì có 1 phần ĐN chuyển thành 
MPĐ sang ĐCĐ đã tỏa nhiệt hao phí 
 CN, 1 phần chuyển thành NL làm 
trên dây, nên có phần NL hao phí 
 nóng dây dẫn. Do đó hao hụt mà 
TNB <MTNA.
 TNA > TNB 
- Cho Hs rút ra kết luận Kết luận 2: SGK
 Đặng Việt Chinh 2 Goi HS trả lời, các HS khác nhận xét, cung cấp cho nồi làm nóng nước, 
 bổ sung một phần tỏa ra môi trường xung 
 quanh. Bếp cải tiến có vách cách 
 nhiệt, giữ cho nhiệt năng ít bị truyền 
 ra ngoài, tận dụng được nhiệt năng 
 để đun lại nồi nước.
 * Đối với HS khá giỏi, GV có thể đưa Bài 60.3/SBT VL9
 thêm BT 60.3/SBT VL9: Một quả bóng 
 cao su được ném từ độ cao h xuống 
 nền đất cứng và bị nảy lên. Sau một 
 lần nảy lên, độ cao giảm dần, nghĩa là 
 cơ năng giảm dần. Điều đó có trái với 
 định luật bảo toàn năng lượng 
 không?Tại sao? Hãy dự đoán xem còn 
 có hiện tượng gì nữa xảy ra với quả 
 bóng ngoài hiện tượng bị nảy lên và 
 rơi xuống.
 4. Củng cố ( 4 Ph)
 - Những dạng năng lượng nào có thể chuyển hóa thành điện năng ? Điện 
 năng có thể chuyển hóa thành những dạng NL nào?
 - Giới thiệu phần “Có thể em chưa biết”
 - Giáo viên có thể giáo dục tiết kiệm năng lượng: Năng lương không tự 
nhiên sinh ra. Muốn có một năng lượng ở dạng này thì phải tiêu hao một năng 
lượng ở dạng khác trước đó. Do đó, khi sử dụng năng lượng ta cần phải sử dụng 
các thiết bị có hiệu suất cao để sử dụng. VD: Dùng lò cải tiến có hiệu suất trên 
70%; dùng các dụng cụ đốt nóng bằng điện có hiệu suất trên 85%; dùng các 
thiết bị sử dụng năng lượng của ánh sáng Mặt Trời;)
 5. Hướng dẫn (2 Ph)
 - Về nhà học kỉ lại bài; làm thêm các BT 60.1, 60.1/SBT VL9
 - Chuẩn bị bài sau (Bài tập về định luật bảo toàn năng lượng).
 IV. RÚT KINH NGHIỆM
 - Thầy:...
.
 - Trò:..
 Đặng Việt Chinh 4 - Cho HS nhận xét câu trả lời thì phải tiêu hao một dạng năng lượng khác
 C. Mọi quá trình biến đổi trong tự nhiên đều 
 kèm theo sự chuyển hóa năng lượng từ dạng 
 này sang dạng khác.
- GV khẳng định đáp án
 D. Mọi vật khi nằm yên thì không có năng 
 lượng.
- GV đưa ra câu hỏi 2 và gọi HS Đáp án: D
trả lời. 2. Khi một viên đạn đang xuyên vào một 
- Goi đại diện HS trả lời. khối gỗ theo phương nằm ngang cho tới 
 khi dừng lại, câu mô tả nào sau đây là 
 Đối với HS đại trà, GV hướng 
 đúng?
dẫn thêm: 
 A. Trong quá trình xuyên, động
 + Viên đạn khi xuyên và gỗ thì 
 năng của viên đạn tăng lên, chuyển thành 
nó chuyển động nhanh dần hay 
 động năng nên viên đạn và khối gỗ biến dạng 
chậm dần? (TL: Chậm dần cho 
 nóng lên
đến khi dừng lại hẳn).
 B. Trong quá trình xuyên, viên đạn đã sinh 
 + Viên đạn, gổ có bị nóng lên 
 công, nhiệt năng của gỗ đã chuyển thành 
hay không? (TL: Có nóng lên). 
 động năng của viên đạn.
Vậy CN viên đạn đã chuyển hóa 
thành dạng NL nào? (CN đạn C. Trong quá trình xuyên, động năng của viên 
=> NN viên đạn và nhiệt năng đạn bị tiêu hao và chuyển hóa thành nhiệt 
của gổ). lượng làm đạn và gỗ bị biến dạng nóng lên
- GV khẳng định đáp án. D. Trong quá trình xuyên, động năng của viên 
 đạn đã biến hoàn toàn thành thế năng.
- GV đưa ra câu hỏi 3 và gọi HS 
trả lời. Đáp án: C
 Đối với HS đại trà, GV hướng 3. Một ôtô đạng chạy thì tắt máy đột ngột, 
dẫn thêm: xe chạy thêm một đoạn rồi dừng hẳn. Định 
 luật bảo toàn năng lượng trong trường hợp 
 + Khi xe tắt máy mà xe vẫn 
 này có được nghiệm đúng không? Giải 
chạy tiếp được là do đâu?
 thích?
 + Khi xe dừng lại hẳn thì CN 
của xe đã biến đi đâu? (TL: CN A. Đúng, vì thế năng của xe luôn không đổi.
của xe đã chuyển hóa thành B. Đúng, vì động năng của xe đã chuyển hóa 
nhiệt năng giữa bánh xe với mặt thành dạng năng lượng khác do ma sát.
đường).
 C. Không đúng, vì động năng của xe giảm 
 dần.
- GV khẳng định đáp án
 D. Đúng, vì động năng của xe đã được biến 
 đổi hoàn toàn thành thế năng.
- Yêu cầu HS làm câu 4
 Đáp án: B
Đối với HS đại trà, GV hướng 
dẫn thêm: 4. Hai vật: Một bằng đồng, một bằng sắt có 
 nhiệt độ ban đầu bằng nhau, cùng khối 
 Đặng Việt Chinh 6 nào? Điều đó có trái với định Giải
 luật bảo toàn năng lượng 
 không? Không. Vì sau mỗi lần nảy lên thì CN của quả 
 bóng có một phần được chuyển thành nhiệt 
 năng xuống đất nên phần còn lại chuyển 
 thành CN làm quả bóng nảy lên
 - Gọi đại diện HS lên bảng làm 
 BT. không bằng độ cao ban đầu. Lúc
 đó CN vẫn được bảo toàn: CNđ= CNSau + 
 NNXh
 4. Củng cố (4 Ph)
 - GV chốt lại: Năng lượng có nhiều dạng (NN, QN, ĐN, CN, HN,) và 
 chúng có thể chuyển hóa qua lại, Trong quá trinh chuyển hóa năng lượng 
 được bảo toàn. Con người chế tạo ra các TB, ĐD để sử dụng các dạng NL 
 cần thiết cho con người.
 - GV nói them phàn liên hệ thêm thực tế cho HS.
 5. Hướng dẫn (1Ph)
 - Về nhà đọc kỉ lại bài
 - Chuẩn bị bài sau (Ôn tập cuối năm)
 IV. RÚT KINH NGHIỆM
 - Ưu điểm:
 - Hạn chế:.
 Tổ ký duyệt tuần 35 
 Đặng Việt Chinh 8