Chuyên đề Dạy học Toán Lớp 2 như thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới

 mó), vị giác (nếm), khứu giác (ngửi), thính giác (nghe) từ đó giúp học sinh tiếp thu tri 
thức hiểu bài nhanh, khắc sâu, nhớ lâu kiến thức bài học. 
 III. CƠ SỞ THỰC TIỄN
 1. Thuận lợi
 - Đã qua những năm thay sách giáo khoa và đổi mới nội dung chương trình, 
phương pháp dạy học. Học sinh đã làm quen với học Toán qua chương trình học lớp 1. 
Đội ngũ giáo viên nhiệt tình, ham học hỏi nên việc tiếp cận với chương trình mới, với 
việc đổi mới phương pháp và phương tiện dạy học hiện đại khá nhanh chóng, thành 
thạo. 
 - Giáo viên được trang bị đầy đủ sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo 
và đặc biệt là đồ dùng dạy học môn Toán lớp 2 khá đầy đủ, đẹp, phong phú về thể loại. 
Bộ đồ dùng của giáo viên và học sinh giống nhau, khi sử dụng rất thuận lợi.
 - Sự chỉ đạo sâu sát của Phòng giáo dục, Ban giám hiệu nhà trường, chuyên môn 
nhà trường có vai trò tích cực giúp giáo viên khối 2 đi đúng chương trình nội dung 
môn toán lớp 2.
 - Cơ sở vật chất nhà trường được trang bị đầy đủ đặc biệt là đồ dùng dạy học hiện 
đại như máy chiếu projecteur, một máy quét.cũng tạo điều kiện thuận lợi giúp giáo 
viên, học sinh hoàn thành tốt việc dạy và học.
 - Học sinh khối 2 đều được học 2 buổi /ngày. Vì vậy có nhiều thời gian cho việc 
luyện tập thực hành ở buổi 2.
 - Sự quan tâm của phụ huynh học sinh cũng góp phần nâng cao chất lượng các 
môn học nói chung và môn toán nói riêng.
 2. Khó khăn
 - Giáo viên: Một số giáo viên việc sử dụng đồ dùng dạy học còn hạn chế, có đồng 
chí ngại dùng, còn lúng túng, vụng về khi sử dụng, nên hiệu quả tiết dạy chưa cao.
 - Học sinh: Ở độ tuổi các em dễ tiếp thu nhưng lại chóng quên dẫn đến việc học 
tập chưa cao.
 Bên cạnh đó còn một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến con em mình, còn 
có quan điểm “Trăm sự nhờ nhà trường, nhờ thầy cô” cũng làm ảnh hưởng không 
nhỏ đến chất lượng học tập của học sinh.
 Chính vì vậy “Dạy học Toán lớp 2 như thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới” là 
một vấn đề bức xúc, cần thiết đặt ra đối với mỗi thầy cô giáo và với người quản lý chỉ 
đạo. Để giáo viên tự tin trong giảng dạy, học sinh chủ động trong học tập, học sinh tự 
tìm kiếm kiến thức mới. Nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn Toán nói chung và 
Toán lớp 2 nói riêng. Đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục, theo kịp sự phát 
triển nhanh chóng của xã hội.
 Những vấn đề trăn trở và tồn tại trên đây là động cơ thúc đẩy chúng tôi nghiên 
cứu thực tế giảng dạy, tìm tòi tham khảo sách báo tạp chí để nghiên cứu chuyên đề: 
“Dạy học Toán lớp 2 như thế nào để đáp ứng yêu cầu đổi mới.”
 B. PHẦN NỘI DUNG
 I. NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH MÔN TOÁN:
 1. Về cấu trúc chương trình Toán tiểu học.
 - Thu gọn việc dạy số tự nhiên chủ yếu ở lớp 1, 2, 3.
 - Lớp 4 dạy sâu hơn về số tự nhiên, phân số và ôn tập.
 - Lớp 5 dùng thời gian chủ yếu học dãy số thập phân với 4 phép tính, tính phần 
trăm.
 2 4. Phương pháp thực hành luyện tập:
 Phương pháp thực hành luyện tập là phương pháp GV tổ chức cho HS luyện tập 
các kiến thức kĩ năng của HS thông qua các hoạt động thực hành luyện tập. Hoạt động 
thực hành luyện tập chiếm hơn 50% tổng thời lượng dạy học ở lớp 2. Vì vậy phương 
pháp này được sử dụng thường xuyên trong các tiết dạy như học kiến thức mới, trong 
các tiết ôn tập, luyện tập. Nhiệm vụ chủ yếu của dạy học thực hành luyện tập là củng 
cố kiến thức và kĩ năng cơ bản của chương trình, rèn luyện các năng lực thực hành, 
giúp HS nhận ra rằng: học không chỉ để biết mà học còn để làm, để vận dụng.
 * Khi dạy thực hành luyện tập cần chú ý:
 + Giúp học sinh nhận ra kiến thức mới học trong sự đa dạng phong phú của các 
bài thực hành luyện tập.
 + Giúp học sinh thực hành luyện tập theo khả năng của mình.
 + Tạo ra sự hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau giữa các đối tượng học sinh.
 + Khuyến khích học sinh tự kiểm tra kết quả thực hành luyện tập 
 + Tập cho học sinh thõi quen không thoả mãn bài làm của mình, với cách giải 
quyết vấn đề đó, giáo viên không nên “áp đặt” học sinh theo phương án có sẵn, hãy 
động viên các em tìm và lựa chọn phương án tốt nhất. 
 Tóm lại: Trong dạy học Toán người giáo viên cần biết vận dụng linh hoạt và 
lựa chọn các phương pháp vào từng hoạt động của các dạng bài học, để hướng dẫn 
học sinh tự tìm tòi chiếm lĩnh kiến thức mới, hướng dẫn học sinh thực hành hình 
thành và rèn luyện kĩ năng Toán học, hướng dẫn học sinh giải Toán, kết hợp việc 
vận dụng phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm nhỏ, hay trò chơi Toán học, 
nhằm đáp ứng nhu cầu đổi mới trong dạy học Toán 2. 
 IV. NHỮNG ĐIỂM CẦN CHÚ Ý KHI DẠY CÁC MẠCH KIẾN THỨC Ở 
TOÁN 2
 1. Về số học
 Với mục tiêu học tập môn toán ở tiểu học là giúp cho học sinh tính thành thạo 
bốn phép tính số học, là cơ sở phát triển tư duy và vận dụng kiến thức vào cuộc sống. 
Vì vậy mạch kiến thức số học là trọng tâm, là hạt nhân của môn toán tiểu học nói 
chung và toán lớp 2 nói riêng.
 1.1. Nội dung dạy học các số tự nhiên đến 1000.
 a. Mục tiêu: 
 Sau khi học xong lớp 1, học sinh đã biết đọc, viết, đếm, so sánh các số trong 
phạm vi 100.
 - Đến lớp 2 vòng số được mở rộng đến 1000. Việc giúp học sinh nắm chắc các 
kiến thức về đọc, viết, đếm, so sánh các số được tổ chức qua các giai đoạn như: đơn vị 
chục, trăm, đồng thời viết thêm đơn vị nghìn.
 - Học sinh nắm được các số tròn trăm, so sánh và thứ tự các số tròn trăm.
 - Đọc, viết, so sánh và số tròn chục, thứ tự các số tròn chục trong phạm vi 200.
 - Đọc viết các số có 3 chữ số và so sánh các số có 3 chữ số, tới đây học sinh sẽ 
đọc viết và so sánh thành thạo các số trong phạm vi 1000.
 - Viết thành tổng các trăm, chục và đơn vị.
 b. Phương tiện, đồ dùng dạy học
 Việc sử dụng tốt các phương tiện đồ dùng dạy học quan trọng trong việc đảm bảo 
thực hiện có hiệu quả phương pháp mới.
 - Các mô hình số: đơn vị (ô vuông), chục (thanh hình chữ nhật gồm 10 ô vuông) 
trăm (bảng hình vuông gồm 100 ô vuông) dành cho các hoạt động cá nhân của học 
 4 - Phần tính giá trị của biểu thức số chỉ dừng lại ở các biểu thức với hai phép tính 
cộng và trừ, chưa sử dụng dấu ngoặc.
 b. Phương pháp dạy học
 Tư tưởng chỉ đạo việc định hướng về phương pháp dạy học trong SGK toán 2 là 
tổ chức giờ học thành các hoạt động học tập nhằm phát huy tính tích cực và chủ động 
của học sinh, khuyến khích học sinh tự tìm tòi phát hiện ra kiến thức mới của bài học, 
vận dụng sáng tạo kiến thức mới vào giải quyết các dạng bài tập, vào thực tiễn đời 
sống. Sử dụng và khai thác triệt để các hình thức tổ chức dạy học như dạy học theo 
nhóm nhỏ, dạy học cá nhânPhương pháp dạy học các phép tính cũng theo định 
hướng này. Các phương pháp truyền thống được sử dụng trong dạy các phép tính đó là 
phương pháp trực quan, phương pháp hỏi đáp, phương pháp thực hành luyện tập.
 Ví dụ 1: Dạy bài 6 cộng với một số: 6 + 5 
 - Trực quan: Là 1 chục que tính và 1 que tính rời. 
 - Học sinh được làm trên que tính tìm kết qủa 6 + 5 = 11
 - GV cho HS nêu các cách làm (có nhiều cách), cô làm trên mô hình bảng gài để 
chốt lại cách hay nhất 
 * Khi dạy về số học cần chú ý về phương pháp dạy học như sau:
 + Dạy học dựa trên vốn kiến thức của HS
 + Không làm thay, nói thay HS, mà tổ chức các hoạt động học tập cho HS 
 + Cho HS thao tác trên các que tính, thẻ số.
 + Cho HS nói cách làm và kết quả.
 + Cho HS quan sát kiểm tra việc làm và kết quả khi thao tác với các vật thật, với 
mô hình và kết quả trong SGK.
 + Cho HS tìm nhiều phép tính trên một mô hình, diễn đạt bằng nhiều cách khác 
nhau của cùng một nội dung.
 + HS phải tự tìm ra kiến thức dưới sự hướng dẫn của GV.
 + Hãy tạo không khí vui vẻ, để HS thi đua hợp tác với nhau trong quá trình tìm 
kiếm phát hiện và vận dụng kiến thức. 
 2. Dạy học đại lượng và đo đại lượng ở lớp 2.
 a. Mục tiêu: Giúp HS.
 + Nhận biết đơn vị đo độ dài dm, cm, km, mm,. Biết cách đọc, viết, các số đo độ 
dài theo đơn vị đo mới học.
 + Nắm được quan hệ giữa các đơn vị đo độ dài, giữa dm và cm, m và dm, giữa 
cm, mm, km và m. 
 + Tập chuyển đổi các đơn vị đo độ dài. Biết thực hiện các phép tính cộng, trừ với 
các số đo theo các đơn vị đo độ dài đã học
 + Tập đo và ước lượng đọ dài trong phạm vi 20 cm, 5m 
 + Nhận biết về lít, đọc, viết, làm tính với các số đo theo đơn vị lít. Tập đong, đo, 
ước lượng theo lít.
 + Hình thành biểu tượng về khối lượng.
 + Nhận biết đơn vị đo khối lượng kg, đọc viết, làm tính với các số đo theo đơn vị 
kg.
 + Nhận biết đơn vị đo thời gian, giờ, tháng, nắm được mối quan hệ, ngày – giờ, 
giờ – phút, ngày – tháng.
 + Biết xem lịch, lịch hằng ngày và lịch quyển. Biết xem đồng hồ, khi kim phút 
chỉ vào số 12 hoặc chỉ vào số 3, số 6. 
 + Nhận biết tiền Việt Nam (với mệnh giá trong phạm vi đã học)
 6 - Khi dạy giải toán có lời văn, chủ yếu dạy học sinh biết cách giải bài toán 
(phương pháp giải toán). Giáo viên không nên làm thay hoặc áp đặt cách giải, mà chỉ 
cho học sinh làm mỗi phép tính để tìm ra kết quả. Cố gắng để học sinh tự tìm ra cách 
giải bài toán (tập trung vào ba bước: tóm tắt bài toán, để biết bài toán cho biết gì, hỏi 
gì, tìm cách giải quyết, thiết lập mối quan hệ giữa các giữ kiện của đề bài với phép tính 
tương ứng. Trình bày bài giải, viết câu trả lời phép tính tương ứng và đáp số).
 - Về phần tóm tắt bài toán, yêu cầu học sinh tự tri giác đề toán rồi nêu (viết) tóm 
tắt. Có thể bằng lời hoặc sơ đồ đoạn thẳng (nên dùng sơ đồ đoạn thẳng để biểu thị trực 
quan, khái niệm “nhiều hơn, ít hơn”). Phần tóm tắt cần thiết khi học giải toán, tuy 
nhiên không nhất thiết phải viết vào phần trình bày bài giảng (mục đích tóm tắt bài 
toán cho biết gì và kết luận, bài toán hỏi gì từ đó giúp học sinh có cách giải thích hợp).
 - Về trình bày bài giải: học sinh cần viết được câu lời giải và phép tính tương ứng. 
Giáo viên nên kiên trì để học sinh tự diễn đạt câu trả lời bằng lời sau đó viết câu lời 
giải. Lúc đầu học sinh lúng túng, ta nên chấp nhận cách diễn đạt tuy có vụng về nhưng 
đúng ý là được. Cái khó nhất của giải toán của lớp 2 là trình bày (viết) bài giải. Do đó 
giáo viên cần cho học sinh tự nguyện viết câu lời giải, không nên vội vàng làm thay 
cho học sinh.
 V. CÁC BIỆN PHÁP ĐỂ THỰC HIỆN VIỆC DẠY TOÁN THEO HƯỚNG 
ĐỔI MỚI 
 1. Xây dựng tốt kế hoạch bài dạy 
 Hiệu quả của một tiết dạy phụ thuộc rất lớn vào công tác chuẩn bị của giáo viên. 
Vì vậy trước khi lên lớp, giáo viên cần chuẩn bị tiết dạy cho thật chu đáo và có chất 
lượng thể hiện rõ kế hoạch của giáo viên và dự kiến được các phương án trả lời của 
học sinh trong tiết dạy và chốt kiến thức sau mỗi bài tập, mỗi hoạt động. Sự chuẩn bị 
kĩ lưỡng chu đáo sẽ giúp cho giáo viên xác định được chuẩn về kiến thức, chuẩn bị đồ 
dùng dạy học cho giáo viên và học sinh, xây dựng hệ thống câu hỏi, dẫn dắt học sinh 
tự chiếm lĩnh kiến thức mới, hay xây dựng trò chơi học tập cho các tiết học, giúp học 
sinh củng cố khắc sâu kiến thức của bài học. Từ đó giúp giáo viên thêm tự tin, sáng tạo 
để tổ chức tốt tiết dạy.
 Ví dụ: Khi dạy bài: Phép nhân. 
 Kiến thức trọng tâm của bài là: Học sinh được hình thành phép nhân từ phép cộng 
các số hạng bằng nhau, biết đọc, viết và cách tính kết quả của phép nhân. Giáo viên 
cần chuẩn bị tốt các hoạt động và hệ thống câu hỏi cho phần kiến thức mới. 
 + Tấm bìa có mấy chấm tròn ?
 + Có 5 tấm bìa, mỗi tấm bìa đều có 2 chấm tròn (hoặc 2 chấm tròn được lấy 5 
lần). Hỏi có tất cả bao nhiêu chấm tròn ? 
 - Từ đó học sinh nhận xét và giáo viên giới thiệu được phép nhân và chốt được 
phép nhân là phép cộng các số hạng bằng nhau. 2 + 2 + 2 + 2 + 2 = 10 
 Vậy: 2 x 5 = 10.
 2. Vận dụng linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học 
 - Tổ chức dạy học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động là mấu chốt của 
vấn đề đổi mới. Vì vậy khi giảng dạy giáo viên cần kết hợp các hình thức tổ chức dạy 
học: như dạy học theo nhóm, dạy học cá nhân, thảo luận, trò chơi toán học. Giáo viên 
tổ chức và hướng dẫn các hoạt động học tập nhằm huy động mọi khả năng của từng 
học sinh, để học sinh tự tìm tòi, khám phá nội dung mới của bài học.
 Ví dụ: Dạy bài 11 trừ đi một số 11-5 
 8 Toán 2 nói chung và tiết khó nói riêng. Kiểm chứng lại bằng cách tổ chức lên lớp dự 
giờ các tiết khó ấy giúp các tiết dạy trở nên nhẹ nhàng, dễ dàng khi giảng dạy, và rút 
kinh nghiệm cho những tiết sau. 
 Tóm lại: 
 Để thực hiện tốt dạy Toán 2 theo hướng đổi mới, cần phải có sự kết hợp các 
biện pháp nêu trên. Người giáo viên phải biết gắn kết, xâu chuỗi nhịp nhàng giữa 
các hoạt động của thầy và của trò, để định hướng cho học sinh con đường tự lĩnh 
hội tự, phát hiện ra kiến thức mới. Từ đó học sinh tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng 
hiệu quả.
 C. KẾT LUẬN
 Qua quá trình vừa nghiên cứu vừa áp dụng một số biện pháp vào thực tế giảng 
dạy Toán 2, khối 2 chúng tôi đã thu được kết quả khả quan.
 - Học sinh học tập rất tích cực, hứng thú, chủ động trong việc lĩnh hội tri thức, 
không khí lớp học sôi nổi, hào hứng. Các em được tự mình phát hiện tìm tòi cái mới, 
kiến thức mới, các em cảm thấy thú vị và thích thú. Giáo viên đóng vai trò là người tổ 
chức điều khiển các hoạt động định hướng, gợi mở, dẫn dắt học sinh lĩnh hội kiến thức 
mới.
 - Để có được tiết dạy Toán đạt hiệu quả cao, người giáo viên phải có bài soạn tốt. 
Bởi thế giáo viên cần nghiên cứu kĩ nội dung chương trình và mức độ yêu cầu của bài. 
Từ đó có kế hoạch bài học chu đáo thể hiện rõ từng hoạt động học tập, có chốt kiến 
thức sau mỗi hoạt động, mỗi bài. Dự kiến sai lầm học sinh thường mắc phải, để sửa sai 
kip thời cho từng học sinh. Sự chuẩn bị bài chu đáo, kĩ lưỡng giúp người thầy thêm tự 
tin.
 - Giáo viên cần khéo léo sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học các hình 
thức dạy học như dạy học cá nhân, theo nhóm, tổ chức tốt các trò chơi học tập để dẫn 
dắt học sinh để các em tự phát hiện, tự giải quyết nhiệm vụ của bài, tự chiếm lĩnh kiến 
thức mới.
 - Xây dựng tốt nề nếp học toán cho học sinh, luôn động viên khuyến khích học 
sinh trong các hoạt động học tập, luôn quan tâm đến mọi đối tượng học sinh. Căn cứ 
vào đặc điểm lớp học để lựa chọn phương pháp dạy học cho phù hợp.
 - Sự chuẩn bị chu đáo đồ dùng dạy học trước mỗi tiết học và biết lựa chọn từng 
đồ dùng hợp lí vào các tiết dạy, làm nên thành công của tiết dạy. Kết hợp sử dụng đồ 
dùng dạy học hiện đại trong dạy học toán, để các tiết dạy sinh động hơn , nhẹ nhàng và 
hiệu quả hơn.
 - Về học sinh 
 + Có đầy đủ đồ dùng học tập và luôn có sự chuẩn bị đầy đủ chu đáo, đồ dùng học 
toán trước mỗi tiết học. 
 + Thao tác đồ dùng thành thạo, chính xác góp phần vào việc hình thành kiến thức 
mới và khắc sâu bài tốt hơn .
 Thực hiện nghiêm túc quy chế chuyên môn, sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn 1 
tuần một lần có chất lượng, học hỏi các tổ nhóm chuyên môn khác trong nhà trường.
 - Ngoài ra việc thăm lớp, dự giờ lên các tiết khó ở tổ chuyên môn hay dự các 
chuyên đề trường bạn, cũng góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, nhất là giảng 
dạy dạy Toán 2.
 Trong quá trình thực hiện chuyên đề “Dạy Toán như thế nào để đáp ứng yêu 
cầu đổi mới” chúng tôi đã tìm đọc và tham khảo các tài liệu dạy học của bộ môn, cũng 
như học hỏi kinh nghiệm từ các đồng nghiệp. 
 10