Bài giảng Vật lý 9 - Chủ đề: Thấu kính phân kì. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì

 A. THẤU KÍNH PHÂN Kè

 I. ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN Kè:
 1.Quan sỏt và nhận biết:
C2C2 -- ThấuĐộ dày kớnh phần phõn rỡa kỡ so cú với phần phần rỡa giữa dày củahơn thấuphần kớnh giữa. 
 phõn kỡ cú gỡ khỏc với thấu kớnh hội tụ?
 
 Ký hiệu:
  II. Trục chớnh, quang tõm, tiờu điểm, tiờu 
cự của thấu kớnh phõn kỡ :
 1. Trục chớnh (∆): T120-SGK
 C4: Quan sỏt lại thớ nghiệm trờn hỡnh vẽ và 
 cho biết trong ba tia tới thấu kớnh phõn kỡ tia 
 nào đi qua thấu kớnh khụng đổi hướng? 
 
  2. Quang tõm O: T120-SGK
 ∆
 
 o
 - Trục chớnh cắt thấu kớnh tại O, O là quang tõm. 
 - Tia tới đến quang tõm thỡ tia lú tiếp tục truyền 
 thẳng theo phương của tia tới.  Mỗi thấu kớnh phõn kỡ cú 2 tiờu điểm F và F’ 
 nằm về 2 phớa của thấu kớnh cỏch đều quang 
 tõm O.
 F’ F ∆
   
 O Đường truyền của hai tia sỏng đặc biệt qua 
 thấu kớnh phõn kỡ:
 
 
 ∆
 F’ O F
 

 +Tia tới song song với trục chớnh thỡ tia lú kộo dài đi qua 
 tiờu điểm F’.
 +Tia tới đến quang tõm thỡ tia lú tiếp tục truyền thẳng I . Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì
 1. Thớ nghiệm:
Quan sỏt ảnh của một vật tạo bởi 
thấu kớnh phõn kỡ 
Bố trớ thớ nghiệm như hỡnh 45.1
C1: Hóy nờu cỏch làm thớ nghiệm để 
chứng tỏ rằng khụng thể hứng được 
ảnh của vật trờn màn với mọi vị trớ của 
vật . 
C2: Làm thế nào để quan sỏt được ảnh 
của vật tạo bởi thấu kớnh phõn kỡ ?
 Ảnh đú là ảnh thật hay ảnh ảo ? Cựng 
chiều hay ngược chiều với vật ? 
 12 II. Cỏch dựng ảnh:
C3 : Dựa vào kiến thức đó học ở bài trước; hóy nờu cỏch dựng ảnh 
của vật AB qua thấu kớnh phõn kỡ ; biết AB vuụng gúc với trục chớnh, 
A nằm trờn trục chớnh. 
 B I
 B’
 A F A’ 0 F’
❖Từ điểm B ta vẽ đường truyền của hai tia sỏng đặt biệt, ảnh B’ là 
giao điểm của chùm tia ló kéo dài 
❖Từ B’ hạ vuông góc xuống trục chính , cắt trục chính tại A’, A’ là 
ảnh của điểm A 
 14 III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi cỏc thấu kớnh:
C5 : f = OF = OF’ = 12cm; OA = 8cm
 * Ảnh ảo tạo bởi B
 thấu kớnh hội tụ: ’
  Ảnh ảo, cựng chiều 
 và lớn hơn vật B
 ▪ ▪
 A F A O F/
 * Ảnh ảo tạo bởi ’
 thấu kớnh phõn kỡ:
 B
  Ảnh ảo, cựng chiều B
 và nhỏ hơn vật ▪ ’ ▪
 F A A O F/
 ’ 16 C7. B’
 AB = 6mm = 1.Với TK hội tụ
 0,6cm
 OA = d = 8cm
 OF=OF’= f = 
 I
 12cm B
 A’B’ = ? cm
 OA’ =?
 A’ F A O F’
 OAAB
 =
 OAB s OA'B' → OAAB'''
 dh
 → =
 dh''(1)
 OIOF ' ABf
 = Mà OI=AB = (2)
 IOF’ s
 B’A’F’ → A'''' BA F →A''' Bdf +
 df 812
Từ (1) và (2) ta cú = Thay số = d’ = 24 cm
 d'' d+ f dd'' 12 + →
 Thay d’=24 cm vào (1) ta cú : h’ = 1,8 cm Tỡm hiểu:1- Trong cỏc hỡnh sau, hỡnh nào biểu diễn 
 TKHT, hỡnh nào biểu diễn TKPK? Tại sao?
 Thấu kính 
A> hội tụ
 Thấu kính 
B> hội tụ
 Thấu kính 
C> phân kì
D> Thấu kính 
 hội tụ 2b.Phõn biệt thấu kớnh hội tụ và thấu kớnh phõn kỡ?
 THẤU KÍNH HỘI TỤ THẤU KÍNH PHÂN Kè
- Chựm sỏng tới song song, - Chựm sỏng tới song song, 
cho chựm tia lú hội tụ. cho chựm tia lú phõn kỡ. em chư
 ể a
h
t b
 i
ú ế
 t Đỏy chai thường cú hỡnh lừm, vỡ vậy:
C
 - Đổ một ớt nước vào chai thuỷ tinh, đỏy chai và lớp
 nước tạo thành một thấu kớnh phõn kỡ.
 - Để dễ quan sỏt cắt một chai nhựa trong theo chiều 
 ngang, phần gần đỏy. Đổ một ớt nước vào chai, 
 đặt chai lờn một tờ bỏo, nhỡn từ trờn xuống ta thấy 
 hỡnh ảnh cỏc dũng chữ đú nhỏ đi.