Bài giảng Ngữ Văn 8 - Bài 9: Nghị Luận văn học - Viết: Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học

 ĐI TÌM 
 MẬT MÃ
• GV cho bảng ma trận các từ khóa liên quan đến 
 kiểu bài (Viết bài văn phân tích 1 tác phẩm) đã 
 học ở BÀI 6, BÀI 7 và tác phẩm hài kịch.
• Với mỗi từ khóa ĐÚNG, HS được nhận 1 sao 
 tích cực. 
• Thực hiện cá nhân, 1 phút ĐI TÌM 
 MẬT MÃ ĐI TÌM 
 MẬT MÃ BÀI 9: NGHỊ LUẬN VĂN HỌC
 KĨ NĂNG VIẾT
Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học 
 (kịch) I. ĐỊNH HƯỚNG
1. Yêu cầu của kiểu văn bản
 THỬ THÁCH:
 CHUYỀN BÓNG THEO NHẠC Ai nêu được thì có 
 điểm thưởng, không 
 • bằng những từ khóa trong phần khởi động, đọc nêu được sẽ phải 
 phần định hướng (sgk.tr96) hãy nhắc lại yêu cầu thực hiện thử thách.
 của kiểu văn bản phân tích một tác phẩm văn học 
 và những lưu ý khi viết bài nghị luận phân tích một 
 tác phẩm hài kịch.
 • Bóng sẽ được chuyền ngẫu nhiên theo tín hiệu của 
 1 bản nhạc, nhạc dừng ở đâu bóng đang ở vị trí 
 của bạn nào là bạn đó cần đưa ra 1 thông tin về 
 yêu cầu kiểu bài trong vòng 5s. Cứ thể tiếp tục cho 
 tới khi tìm được hết yêu cầu kiểu bài. I. ĐỊNH HƯỚNG
1. Yêu cầu của kiểu văn bản
 THỬ THÁCH:
 CHUYỀN BÓNG THEO NHẠC
 • Bằng những từ khóa trong phần khởi 
 động, đọc phần định hướng (sgk.tr96) 
 hãy nhắc lại yêu cầu của kiểu văn bản 
 phân tích một tác phẩm văn học và 
 những lưu ý khi viết bài nghị luận phân 
 tích một tác phẩm hài kịch. I. ĐỊNH HƯỚNG
1. Yêu cầu của kiểu văn bản phân tích một tác phẩm kịch
 ⚬Giới thiệu tác phẩm kịch (nhan đề, tác giả) và nêu ý kiến khái quát về tác phẩm 
 ⚬Nêu ngắn gọn nội dung chính của tác phẩm 
 ⚬Nêu được chủ đề của tác phẩm 
 ⚬Chỉ ra và phân tích được tác dụng của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ 
 thuật của tác phẩm (xung đột, nhân vật, hành động, lời thoại, thủ phá trào 
 phúng ) trong việc biểu đạt nội dung (đề tài, chủ để, ý nghĩa; tình cảm, thái độ 
 của tác giả )
 ⚬Sử dụng các bằng chứng từ tác phẩm để làm sáng tỏ ý kiến nêu trong bài viết.
 ⚬Nêu được ý nghĩa, giá trị của tác phẩm truyện 2. Bảng kiểm tham khảo TIÊU CHÍ ĐẠT KĐ
 Nêu tên tác phẩm, thể loại và tên tác giả (nếu có).
 Mở bài 
 Nêu khái quát nét đặc sắc của tác phẩm (chủ đề, hình thức nghệ thuật nổi bật, ).
 Nêu chủ đề của tác phẩm.
 Nêu một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.
Thân bài Phân tích giá trị của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật.
 Sử dụng các bằng chứng có trong tác phẩm.
 Sử dụng các phương tiện liên kết để liên kết các luận điểm, lí lẽ, bằng chứng.
 Khẳng định lại thành công nổi bật của tác phẩm (chủ đề, hình thức nghệ thuật, )
 Kết bài
 Nêu suy nghĩ, cảm xúc hoặc bài học rút ra từ tác phẩm.
Diễn đạt Đảm bảo đúng chính tả, ngữ pháp, không mắc lỗi diễn đạt (dùng từ và đặt câu) II. HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH VIẾT
Yêu cầu: Dựa vào phần phân tích mẫu cũng như kinh nghiệm của bản thân và tri thức 
đã học ở bài 6, bài 7 hãy nêu quy trình viết bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm 
văn học - kịch. (PHT1)
 Trước 
 khi viết
 Viết Chỉnh sửa 
 bài viết II. HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH VIẾT
Trước 
 a. Chuẩn bị:
khi viết
 Xác định tác phẩm hài kịch cần phân tích II. HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH VIẾT
 2. Tìm ý, lập dàn ý
 ⚬Đọc tác phẩm, em có cảm xúc như thế nào? Em ấn tượng nhất 
 với tác phẩm ở điều gì? (nhân vật, xung đột, hành động, lời 
 thoại, thủ pháp trào phúng )
 Trước ⚬Nội dung chính của tác phẩm là gì?
 ⚬Chủ đề của tác phẩm là gì?
 khi viết ⚬Tác phẩm có những nét đặc sắc gì về hình thức nghệ thuật 
 (xung đột, nhân vật, lời thoại, hành động, thủ pháp trào 
 phúng .). Những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật ấy có 
 tác dụng như thế nào trong việc thể hiện nội dung?
 ⚬Tác phẩm kịch có ý nghĩa, giá trị gì? II. HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH VIẾT
 2. Tìm ý, lập dàn ý
 ⚬MB: Giới thiệu tác phẩm kịch (nhan đề, tác giả) và nêu ý 
 kiến khái quát về tác phẩm 
 ⚬TB:
 Trước -Nêu ngắn gọn nội dung chính của tác phẩm 
khi viết -Nêu chủ đề của tác phẩm 
 -Chỉ ra và phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về hình 
 thức nghệ thuật của tác phẩm (Sử dụng các bằng chứng từ 
 tác phẩm để làm sáng tỏ ý kiến nêu trong bài viết)
 ⚬ KB: Khẳng định ý nghĩa, giá trị của tác phẩm II. HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH VIẾT
 3. Viết bài
Khi viết bài em cần chú ý:
 ⚬Bài viết cần đủ ba phần, trong đó phần Thân bài tập trung làm 
 sáng tỏ chủ đề và phân tích tác dụng của một vài nét đặc sắc 
 về hình thức nghệ thuật của tác phẩm truyện
 ⚬Bài viết cần có các luận điểm chính được sắp xếp theo trật tự Viết
 lô-gic; tránh rơi vào việc chỉ kể chuyện trong tác phẩm 
 ⚬Cần lựa chọn, trích dẫn và phân tích các bằng chứng tiêu 
 biểu từ tác phẩm để làm sáng tỏ ý kiến của người viết; tránh 
 phân tích tác phẩm một cách chung chung. II. HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH VIẾT
4. Kiểm tra và chỉnh sửa
 Đánh giá bài viết và chỉnh sửa theo bảng kiểm
 Chỉnh 
 sửa bài 
 viết
 Trước Viết
 khi viết III. LUYỆN TẬP
 NHIỆM VỤ 1
- Lớp chia 4 nhóm
- Mỗi nhóm đọc phần định hướng tìm ý trong SGk để lập dàn ý cho đề bài: 
Phân tích đoạn trích “Đổi tên cho xã” (trích “Bệnh sĩ” của Lưu Quang Vũ).
- Thời gian lập dàn ý: 15 phút
- Thời gian trình bày: 2 phút/nhóm III. LUYỆN TẬP
 Các câu hỏi định hướng tìm ý:
• Tình huống của đoạn trích là gì? Có những nhân vật nào?
• Các nhân vật có đặc điểm gì, đại diện cho kiểu người nào?
• Hành động và lời thoại của các nhân vật được khắc họa ra sao?
• Có những chi tiết vô lí, gây cười nào thể hiện tính kịch của đoạn trích?
• Có những xung đột nào trong đoạn trích? Kết quả giải quyết là gì?
• Em có nhận xét gì về giá trị nội dung, nghệ thuật của đoạn trích. III. LUYỆN TẬP
 Dàn ý tham khảo
 • MB: Giới thiệu đoạn trích Đổi tên cho xã (xuất xứ, vị trí, thể loại, tác giả); nêu ấn tượng, 
 cảm nhận chung về đoạn trích.
 • TB: 
+ Khái quát nội dung đoạn trích và nêu tình huống kịch.
+ Lí giải về xung đột và việc giải quyết xung đột thể hiện trong đoạn trích.
+ Phân tích đặc điểm tiêu biểu của một số nhân vật, qua đó, thấy được ý nghĩa của đoạn trích.
 • KB: Nhận xét về giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích, rút ra bài học về nhận thức 
 và hành động cho bản thân. III. LUYỆN TẬP
 NHIỆM VỤ 2 5 phút
 • Thực hiện cá nhân
 • Rèn luyện kĩ năng nêu lí lẽ và bằng chứng trong phân tích tác 
 phẩm văn học: PHT 3
+ HS đọc kĩ mục a).
+ HS đọc đoạn văn ở mục b) và xác định luận điểm, lí lẽ, bằng chứng, 
cách phân tích bằng chứng được sử dụng trong đoạn văn. III. LUYỆN TẬP
 HS đọc đoạn văn sau và xác định luận điểm, lí lẽ, bằng chứng, 
 cách phân tích bằng chứng được sử dụng trong đoạn văn.
 Nhân vật để lại ấn tượng nổi bật trong đoạn trích kịch Đổi tên cho xã là ông Nha - Chủ tịch xã, một điển 
hình tiêu biểu cho kiểu người háo danh, sĩ diện. Là con người, ai cũng có những mong muốn, những kì vọng 
nhưng nếu những mong muốn không xuất pháp từ thực tế sẽ chỉ là ảo tưởng, có theo đuổi bằng được ảo 
tưởng đó và tìm cách huyễn hoặc mình thì chẳng khác nào lừa mình, lừa người. Chỉ vì thay đổi cái tên của xã 
(theo ý chủ quan, cá nhân) mà ông Chủ tịch xã tuyên bố rằng “lịch sử xã ta mở sang một trang mới”, “chấm 
dứt cái tên nôm na của một quá khứ tối tăm, nghèo khổ” để “bước vào thời kì mới, thời kì Hùng Tâm giàu 
mạnh, hạnh phúc, thay trời đổi đất, sắp đặt giang sơn”. Chính những lời nói đại ngôn, sáo rỗng đã cho thấy 
ông Chủ tịch xã là người nóng vội, thiếu hiểu biết, kiểu “ếch ngồi đáy giếng”. Ông khao khát thay đổi hoàn 
cảnh nhưng lại không có phương pháp đúng. Làm gì có chuyện chỉ cần đặt lại cho cái xã cái tên mới thật kêu 
là mọi việc sẽ thay đổi theo chiều hướng tốt đẹp như một giấc mơ. III. LUYỆN TẬP
 LUẬN Nhân vật để lại ấn tượng nổi bật trong đoạn trích kịch Đổi tên cho xã là ông Nha - Chủ 
 ĐIỂM tịch xã, một điển hình tiêu biểu cho kiểu người háo danh, sĩ diện. Là con người, ai cũng có 
 những mong muốn, những kì vọng nhưng nếu những mong muốn không xuất pháp từ thực 
 Lí lẽ tế sẽ chỉ là ảo tưởng, có theo đuổi bằng được ảo tưởng đó và tìm cách huyễn hoặc mình 
 thì chẳng khác nào lừa mình, lừa người. Chỉ vì thay đổi cái tên của xã (theo ý chủ quan, cá 
 nhân) mà ông Chủ tịch xã tuyên bố rằng “lịch sử xã ta mở sang một trang mới”, “chấm dứt 
 cái tên nôm na của một quá khứ tối tăm, nghèo khổ” để “bước vào thời kì mới, thời kì 
 Hùng Tâm giàu mạnh, hạnh phúc, thay trời đổi đất, sắp đặt giang sơn”. Chính những lời nói 
Bằng đại ngôn, sáo rỗng đã cho thấy ông Chủ tịch xã là người nóng vội, thiếu hiểu biết, kiểu “ếch 
chứng ngồi đáy giếng”. Ông khao khát thay đổi hoàn cảnh nhưng lại không có phương pháp đúng. 
 Làm gì có chuyện chỉ cần đặt lại cho cái xã cái tên mới thật kêu là mọi việc sẽ thay đổi 
 theo chiều hướng tốt đẹp như một giấc mơ.