Bài giảng Ngữ Văn 8 - Bài 9: Nghị Luận văn học - Thực hành tiếng Việt: Các thành phần biệt lập

 THỬ THÁCH 1: THÀNH PHẦN BÍ MẬT
 HS xác định thành phần chính, thành phần phụ 
 trong câu văn sau:
 Như chúng ta đã thấy, Nam Cao chỉ để cho lão
 CN VN
 Hạc tiếp xúc với ông giáo cả thảy hai lần 
 (Văn Giá) BÀI 9: NGHỊ LUẬN VĂN HỌC
 THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
 CÁC THÀNH PHẦN 
 BIỆT LẬP I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 HS thực hiện PHT số 1 
Khởi động trong 5 phút và rút ra 
 khái niệm thành phần biệt 
 tư duy lập cũng như đặc điểm 
 của các TPBL quen thuộc. I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 Này, thầy nó ạ. (Kim Lân)
Từ in đậm bổ 
sung ý nghĩa gì 
cho câu văn?
 ⚬Thể hiện lời gọi của bà Hai với ông Hai.
 ⚬Thành phần biệt lập Gọi-đáp I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều 
 mạng cự lại (Ngô Tất Tố)
Từ in đậm bổ 
sung ý nghĩa gì 
cho câu văn?
 ⚬Thể hiện sự không chắc chắn về hành động 
 của chị Dậu.
 ⚬Thành phần biệt lập tình thái I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 Như đã giải thích bên trên, mưa sao băng là do 
Từ in đậm bổ những ngôi sao chổi gây ra. (Theo Hồng Nhung) 
sung ý nghĩa gì 
cho câu văn?
 ⚬Nêu lên ý chuyển tiếp với câu/ đoạn trước nó.
 ⚬Thành phần chuyển tiếp I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 Buổi sáng hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và 
Từ in đậm bổ gió lạnh, mẹ tôi ấu yếm dắt tay tôi dẫn đi trên con 
sung ý nghĩa gì đường làng dài và hẹp. (Thanh Tịnh)
cho câu văn?
 ⚬Làm rõ cảm nhận của nhân vật về buổi mai 
 hôm ấy
 ⚬Thành phần biệt lập phụ chú I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 Ôi chào, sớm với muộn thì có ăn thua gì. 
Từ in đậm bổ (Thạch Lam)
sung ý nghĩa gì 
cho câu văn? ⚬Bộc lộ sự chán nản.
 ⚬Thành phần cảm thán I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 Vâng, phải bảo chứ. Vì tất cả những người quý phái 
Từ in đậm bổ đều mặc như thế này cả.
sung ý nghĩa gì 
cho câu văn? ⚬Thể hiện lời đáp mà phó may dùng để đáp 
 lại lời ông Giuốc-đanh
 ⚬Thành phần gọi đáp I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 Dòng suối trong trẻo của thầy – thầy âu yếm nhìn tôi 
Từ in đậm bổ – em thông minh lắm!
sung ý nghĩa gì 
cho câu văn? ⚬Làm rõ thái độ, tình cảm của nhân vật
 ⚬Thành phần chêm xen I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 Chắc chắn tất cả đám học sinh chúng tôi đứa nào 
 cũng yêu mến thầy vì tấm lòng nhân từ, vì những ý 
Từ in đậm bổ 
 nghĩ tốt lành, vì những ước mơ của thầy về tương lai 
sung ý nghĩa gì 
 của chúng tôi
cho câu văn?
 ⚬Thể hiện sự đánh giá về tính chính xác của thông 
 tin được nói tới trong câu (ở mức độ cao)
 ⚬Thành phần tình thái I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 Qua việc phân tích ví dụ, 
 cho biết thành phần biệt lập là gì? I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 1. Khái niệm
 Thành phần biệt lập là thành phần không nằm 
 trong cấu trúc cú pháp của câu (chủ ngữ, vị 
 ngữ, trạng ngữ, định ngữ, bổ ngữ) và cũng 
 không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự 
 việc của câu. I. TRI THỨC TIẾNG VIỆT
 2. Các thành phần biệt lập
 TP chêm xen (phụ 
TP tình thái: thành TP cảm thán: TP gọi - đáp: thành 
 chú): thành phần 
 phần thể hiện thái thành phần được phần được dùng để 
 được dùng để bổ 
 độ, cách đánh giá dùng để bộc lộ trực tạo lập hoặc duy trì 
 sung, làm rõ thêm 
 của người nói tiếp tình cảm, cảm quan hệ giao tiếp, 
 một đối tượng nào 
(người viết) đối với xúc của người nói, được đánh dấu 
 dó trong câu.
 sự việc được nói người viết (vui, bằng những từ ngữ 
 tới trong câu. buồn, ngạc nhiên, gọi - đáp như: ơi, 
 tức giận,...). thưa, dạ, vâng,.. II. THỰC HÀNH
Chinh phục 
thành phần ⚬HS làm việc nhóm 5-6 bạn/nhóm, các nhóm 
 thực hiện lần lượt các thử thách. 
 biệt lập ⚬Nhóm nào nhanh nhất và chính xác thử thách 
 được đóng dấu “Thông tuyến” để sang chặng 
 tiếp theo. Khi chưa nhận được dấu của GV thì 
 chưa được làm chặng thử thách mới. Nhóm đến 
 đích đầu tiên sẽ nhận được món quà từ GV. II. THỰC HÀNH
Chinh phục 
thành phần 
 ⚬GV tuyển đội ngũ chuyên gia đến từ các 
 biệt lập nhóm, mỗi nhóm cử 1 chuyên gia 
 (thường là HS khá, giỏi của lớp) để 
 chấm bài THỬ THÁCH 2, RIÊNG THỬ 
 THÁCH 3 THÌ GV TRỰC TIẾP CHẤM. ⚬Nhóm nào hoàn thành xong, mang đến cho chuyên gia chấm theo 
 hình thức vòng tròn (VD nhóm 1 chuyển cho Chuyên gia nhóm 2 
 chấm, nhóm 2 chuyển cho Chuyên gia nhóm 3 chấm...). Chuyên gia 
 chấm xong thì nhóm được GV đóng dấu “Thông tuyến” để sang thử 
 thách tiếp theo. Khi chưa nhận được dấu của GV thì chưa được làm 
 thử thách mới. Lưu ý thời gian cho từng thử thách hoàn toàn phụ 
 thuộc vào tốc độ của từng nhóm, nhóm cần tính toán để trong 45 
 phút hoàn thành tất cả 3 thử thách. Mỗi thử thách có tổng điểm là 
 10, trường hợp nhóm cần hỗ trợ, gợi ý từ chuyên gia thì mỗi lần hỗ 
 trợ từ chuyên gia, nhóm sẽ bị mất 1 điểm (Chuyên gia sẽ là người ghi 
 số lần hỗ trợ nhóm).
⚬Nhóm chiến thắng (số điểm tổng cao nhất) thì tất cả HS trong nhóm 
 giành được 10 điểm HS 1/ 1 phần quà từ GV. THỬ THÁCH 2: SUY NGHĨ TƯỜNG TẬN
 HS xác định TPBL và 
 cho biết chức năng, ý 
 nghĩa của thành phần ấy 
 trong từng trường hợp. 
 (BT 1,2,3,4 - SGK - tr 91) THỬ THÁCH 2: SUY NGHĨ TƯỜNG TẬN 
 Chặng 1: Tìm thành 
 phần gọi – đáp, thành 
 phần cảm thán trong 
 các câu dưới đây. Chỉ ra 
 ý nghĩa của mỗi thành 
 phần đó. CHẶNG 1: Tìm thành phần gọi – đáp, thành phần cảm thán trong các câu 
 dưới đây. Chỉ ra ý nghĩa của mỗi thành phần đó. 
 Câu văn TPBL Loại TPBL
 Thành phần 
a. Ơ, bác vẽ cháu thật ư? (Nguyễn Thành Long) Ơ
 cảm thán
 Thành phần 
b. Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. (Ngô Tất Tố) Này
 gọi đáp