Bài giảng Ngữ Văn 8 - Bài 7: Thơ đường luật - Đọc: Xa ngắm thác núi Lư

 1.CHUẨN BỊ ĐỌC
 Chân dung thi sĩ
• GV có 3 nhân vật bí ẩn và các thông tin về nhân vật trong tranh lần 
 lượt hiện ra.
• HS sẽ đoán xem nhân vật đó là ai.
• Trả lời được ở dữ kiện 1 được 10 điểm/ dữ kiện 2 được 9 điểm/ dữ 
 kiện 3 được 8 điểm/ dữ kiện 4 được + điểm tích cực. Chân dung thi sĩ
 Tự: Tử Mĩ
Đỗ Phủ Mệnh danh: Thi Thánh
 Tác giả của Bài ca nhà tranh bị 
 gió thu phá Chân dung thi sĩ
 Hiệu: Túy ngâm tiên sinh
 Tác giả của Trường hận ca, 
Bạch Cư Dị Tỳ bà hành,... 
 Từng bị đi đày từ Trường An 
 đến Giang Tây Chân dung thi sĩ
 Tự: Thái Bạch
 Hiệu: Thanh Liên cư sĩ
 Có tài uống rượu làm thơ, 
Lí Bạch xưng Trích thi tiên
 Qua đời khi nhảy khỏi thuyền 
 để bắt trăng nơi đáy nước Đường thi 
một di sản văn học rực rỡ 
 của Trung Hoa BÀI 7: THƠ ĐƯỜNG LUẬT
 ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Xa ngắm thác núi Lư 2. ĐỌC VĂN BẢN
 Vọng Lư Sơn bộc bố Xa ngắm thác núi Lư
Nhật chiếu Hương Lô sinh tử yên, Nắng rọi Hương lô khói tía bay,
Dao khan bộc bố quải tiền xuyên. Xa trông dòng thác trước sông này.
Phi lưu trực há tam thiên xích, Nước bay thẳng xuống ba nghìn thước,
 Tưởng dải Ngân Hà tuột khỏi mây.
Nghi thị Ngân Hà lạc cửu thiên.
 • Em hiểu thế nào là phiên âm? Sự khác nhau giữa phiên âm và dịch thơ là gì?
 • Em cho rằng bài thơ này sẽ được đọc với giọng điệu ra sao? 2. ĐỌC VĂN BẢN
 Vọng Lư Sơn bộc bố
 Đọc diễn cảm hoàn chỉnh bài thơ, chú ý:
 • Ngắt nhịp: 4/3 ở hầu hết các dòng thơ
 • Giọng điệu: cảm thán trước vẻ đẹp kì vĩ 
Nhật chiếu Hương Lô sinh tử yên,
 của tự nhiên
 Dao khan bộc bố quải tiền xuyên.
 Phi lưu trực há tam thiên xích,
 Nghi thị Ngân Hà lạc cửu thiên. 2. ĐỌC VĂN BẢN
 Đọc diễn cảm hoàn chỉnh bài thơ, chú ý:
 • Ngắt nhịp: 4/3 ở hầu hết các dòng thơ
 Vọng Lư Sơn bộc bố • Giọng điệu: cảm thán trước vẻ đẹp kì vĩ của 
 tự nhiên
Nhật chiếu Hương Lô sinh tử yên, Tiêu chí Đạt CĐ
Dao khan bộc bố quải tiền xuyên. Đọc trôi chảy, không bỏ từ, thêm từ. 
 Đọc to, rõ bảo đảm trong không gian lớp 
Phi lưu trực há tam thiên xích, 
 học, cả lớp cùng nghe được.
Nghi thị Ngân Hà lạc cửu thiên.
 Tốc độ đọc phù hợp. 
 Sử dụng giọng điệu khác nhau để thể hiện 
 được cảm xúc của nhân vật trữ tình Giải nghĩa từ khó
 Từ khó Nghĩa của từ
 Vọng núi
 Sơn Trông từ xa
 Ngọn núi cao ở phía Tây Bắc của dãy Lư Sơn, đứng xa mây 
 Bộc bố
 phủ lên núi nhìn như chiếc lò hương
Hương Lô treo
 Quải Thác nước trên núi chảy xuống nhìn xa như tấm lụa buông rủ Giải nghĩa từ khó
 Từ khó Nghĩa của từ
 Vọng Trông từ xa
 Sơn Núi
 Thác nước trên núi chảy xuống nhìn xa như tấm lụa 
 Bộc bố
 buông rủ
 Ngọn núi cao ở phía Tây Bắc của dãy Lư Sơn, đứng 
Hương Lô
 xa mây phủ lên núi nhìn như chiếc lò hương
 Quải treo 3. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
 Hoạt động nhóm
Nhiệm vụ 1
 • Lớp chia thành 04 nhóm, bốc thăm 
 nhiệm vụ sau đây và thực hiện ở nhà.
 • Lên lớp HS sẽ có 5 phút thống nhất và 
 chuẩn bị phần báo cáo. Hoạt động nhóm
Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu và thiết kế 1 poster/truyện tranh về tác 
giả Lí Bạch. (Làm rõ tiểu sử, cuộc đời, phong cách sáng tác và 
kể một vài mẩu chuyện thú vị về tác giả).
 Nhiệm vụ 2: Dựa vào phần phiên âm và dịch thơ, em hãy:
 • Xác định một số đặc điểm của thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường 
 luật. (PHT 2)
 • Nêu nhiệm vụ mỗi phần của bài thơ (câu thơ đầu – 3 câu cuối). Hoạt động nhóm
 Nhiệm vụ 3: Đọc kĩ, cảm nhận bài thơ và thực hiện các yêu cầu:
 • Xác định vị trí đứng ngắm thác nước của Lí Bạch và cho biết lợi thế 
 của việc lựa chọn điểm nhìn đó để quan sát và miêu tả cảnh vật.
 • Phân tích thơ để thấy được vẻ đẹp của thác nước qua con mắt của 
 nhà thơ.
Nhiệm vụ 4: Đọc kĩ, cảm nhận bài thơ và thực hiện các yêu cầu:
 • Em thích nhất hình ảnh nào trong bài thơ? Vì sao? Hãy chỉ ra biện 
 pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng để khắc họa chi tiết đó.
 • Qua vẻ đẹp của cảnh vật được miêu tả trong bài, em cảm nhận được 
 điều gì trong tâm hồn và tính cách của Lí Bạch? 3.1. Tìm hiểu chung về tác giả và văn bản
 • (701 – 762) quê ở Cam Túc, Trung Quốc.
 • Ông viết nhiều bài thơ về thiên nhiên, 
 chiến tranh, về tình yêu, tình bạn; được 
 mệnh danh là “thi tiên” thời Đường.
 • Hình ảnh trong thơ ông thường kĩ vĩ, lãng 
 mạn; ngôn ngữ tự nhiên mà điêu luyện; 
 thể hiện tâm hồn tự do phóng khoáng.
 Lí Bạch
Bài thơ Xa ngắm thác núi Lư là bài thơ tiêu biểu 
mang đề tài thiên nhiên của Lí Bạch 3.2. Khám phá văn bản
a. Đặc điểm thơ Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật thể hiện trong bài 
 • Số câu / chữ: 28 chữ / bài, 7 chữ / câu, 4 câu / bài thơ.
 • Nhịp thơ: 4/3, có những câu ngắt nhịp đặc biệt
 • B/T: Bài thơ làm theo luật Trắc (suối= T)
 • Bố cục:
 Ba câu sau: 
 Câu thơ thứ nhất: phát hiện những vẻ đẹp 
 Mở bài, miêu tả cảnh vật khác nhau của thác nước 
 núi Hương Lô. qua cái nhìn của nhà thơ.
 • Niêm (Chữ thứ 2 của câu 2 và 3, câu 4 và câu 1 cùng thanh): 
 khan – lưu; chiếu – thị
 • Gieo vần: vần iên ở cuối các câu 1,2,4 b. Nhân vật trữ tình, đối tượng trữ tình và cảm xúc chủ đạo
 Nhân vật trữ tình: Ẩn mình, chỉ bộc lộ cảm xúc
 Đối tượng trữ tình: thác nước núi Lư
 Cảm xúc chủ đạo: ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của thác 
 nước, yêu mến thiên nhiên và cuộc sống. c. Cảm xúc trữ tình
 • Vọng (nhìn từ xa), dao (xa) đứng từ 
 • Điểm nhìn xa để có cái nhìn khái quát, bao quát vẻ 
 đẹp của thác nước giữa thiên nhiên núi 
 rừng.
 Vọng Lư Sơn bộc bố • Việc đứng từ xa quan sát cho thấy 
 người ngắm cảnh có tâm hồn tự do 
Nhật chiếu Hương Lô sinh tử yên, phóng khoáng, muốn ngắm nhìn bao 
Dao khan bộc bố quải tiền xuyên. quát cảnh vật trong bức tranh rộng lớn, 
 kết nối giữa trời và đất, dòng thác, dòng 
 sông, mặt đất và con người; từ đó làm 
 nổi bật lên vẻ đẹp hùng vĩ của dòng 
 thác. c. Cảm xúc trữ tình
• Câu thơ mở đầu Nhật chiếu Hương Lô sinh tử yên,
 • Mặt trời chiếu vào ngọn núi Hương Lô tạo nên “cuộc giao duyên” giữa 
 trời và đất.
 • Ánh nắng kết hợp với dòng nước bốc lên từ đỉnh núi tạo nên làn khói 
 tía với màu sắc rực rỡ như cầu vồng nối bầu trời và mặt đất.
 • Nghệ thuật: 
 nhiều động từ: chiếu, sinh --> gợi sự vận động của cảnh vật.
 Hương Lô là ngọn núi của dãy Lư Sơn, nơi ngọn thác đang đổ xuống. Ở 
 câu thơ này, Lí Bạch không chỉ tả, mà điều cốt yếu là ông muốn gợi mở 
 tầm cao vũ trụ của ngọn thác.
 Câu thơ cũng mở ra cảnh sắc thiên nhiên huyền ảo, vận động không 
 ngừng. c. Cảm xúc trữ tình
• Câu thơ 2
 Dao khan bộc bố quải tiền xuyên.
 • nhà thơ bắt đầu miêu tả 
 • quải: treo là một từ ngữ độc đáo. 
 trực tiếp thác nước: Xa 
 nhìn dòng thác treo trên Với độ cao của ngọn núi, thác 
 dòng sông phía trước. nước chảy rất mạnh nhưng trông 
 từ xa, nó dường như không chảy 
 mà giống như dải lụa được treo 
 trước dòng sông.