Bài giảng Ngữ Văn 8 - Bài 7: Thơ đường luật - Đọc: Cảnh khuya

 1.CHUẨN BỊ ĐỌC 10s / câu
 Nhân vật bí ẩn
+ HS hoạt động cá nhân, trả lời nhanh các 
câu hỏi trắc nghiệm liên quan đến nhân vật 
bí ẩn.
+ HS xâu chuỗi các sự kiện để đoán đúng 
tên nhân vật bí ẩn. Nhân vật bí ẩn
 10s / câu
 Dữ kiện 1
Điền tiếp câu thơ còn thiếu trong ngữ liệu sau:
Yêu Tổ Quốc, yêu đồng bào
Học tập tốt, lao động tốt
Đoàn kết tốt, kỉ luật tốt
 Giữ gìn vệ sinh thật tốt
 .
 Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm Nhân vật bí ẩn
 Dữ kiện 2
 Hình ảnh sau 
gợi em nhớ đến địa danh nào?
 Bến cảng Nhà Rồng Nhân vật bí ẩn
 Dữ kiện 3
 Lắng nghe lời bài hát sau và
phát hiện hình ảnh được lặp lại trong bài:
 Mặt trời Nhân vật bí ẩn
 Dữ kiện 4
Từ "nguyệt" trong câu thơ sau có nghĩa là gì:
 "Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên" 
 (Trích Rằm tháng giêng)
 Trăng Nhân vật bí ẩn
 Dữ kiện 5
“Nguyễn Ái Quốc” là bút danh của ..... trong giai đoạn 
 1919 đến trước 1945
 Hồ Chí Minh Nhân vật bí ẩn
 Hồ Chí Minh BÀI 7: THƠ ĐƯỜNG LUẬT
 ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
 Cảnh khuya 2. ĐỌC VĂN BẢN
 Tiếng suối trong như tiếng hát xa
 Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
 Hướng dẫn đọc: Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
 Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
HS đọc diễn cảm hoàn chỉnh bài thơ, chú ý:
 • Ngắt nhịp: ¾ - 4/3 – 4/3 – 2/5
 • Giọng điệu: chậm rãi, thanh thản, sâu 
 lắng ở hai câu cuối. Bảng kiểm đọc diễn cảm văn bản
 Tiêu chí Đạt CĐ
Đọc trôi chảy, không bỏ từ, thêm từ. 
Đọc to, rõ bảo đảm trong không gian lớp học, cả lớp cùng 
nghe được.
Tốc độ đọc phù hợp. 
Sử dụng giọng điệu khác nhau để thể hiện được cảm xúc 
của nhân vật trữ tình 3. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
 Khám phá điều hay về tác giả và văn bản
 (5 phút)
 HS thực hiện PHT 1 ở nhà
 Trên lớp có thời gian: 2 phút xem lại bài làm của mình
Nhiệm vụ 1
 GV vấn đáp nhanh, HS giơ tay trả lời ý kiến 3.1. Tìm hiểu chung về tác giả và văn bản
 Tác giả: Hồ Chí Minh
 Tên vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách 
 mạng Việt Nam, nhà văn – nhà thơ lớn
 Tên khai sinh: Nguyễn Sinh Cung.
 Quê ở làng Kim Liên, huyện Nam Đàn, 
 tỉnh Nghệ An.
Gia đình: Thân phụ: cụ Phó bảng Nguyễn Sinh 
Sắc - nhà Nho yêu nước có tư tưởng tiến bộ. 
Thân mẫu: bà Hoàng Thị Loan 3.1. Tìm hiểu chung về tác giả và văn bản
 Khi nước nhà bị Pháp đô hộ, Bác là người 
 dành 30 năm bôn ba khắp các châu lục 
 để tìm đường cứu nước. 2/9/1945, Bác 
 đọc tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước 
 Việt Nam dân chủ cộng hòa. 
 Hồ Chí Minh được UNESCO công nhận là 
 Danh nhân văn hóa thế giới. 3.1. Tìm hiểu chung về tác giả và văn bản
Bài thơ Cảnh khuya:
 • Được viết ở chiến khu Việt Bắc 
 1947, Pháp ồ ạt tấn công nhằm tiêu 
 diệt lực lượng chủ lực của ta. 
 • Chiến dịch Việt Bắc của quân và 
 dân ta dưới sự chỉ đạo của Bác Hồ 
 đã làm thất bại âm mưu của giặc. 3.2. Khám phá văn bản
 a. Đặc điểm thơ Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật thể hiện trong bài 
• Số câu / chữ: 28 chữ / bài, 7 chữ / câu, 4 câu / bài thơ.
• Nhịp thơ: 4/3, có những câu ngắt nhịp đặc biệt
• B/T: Bài thơ làm theo luật Trắc (suối= T)
• Bố cục:
 Phần một Phần hai
 (Hai câu đầu): (Hai câu cuối): 
 Cảnh thiên nhiên núi Tâm sự, trăn trở của 
 rừng Việt Bắc nhân vật trữ tình.
• Niêm (Chữ thứ 2 của câu 2 và 3, câu 4 và câu 1 cùng 
 thanh): lồng – khuya, suối – ngủ
• Gieo vần: vần a ở cuối các câu 1,2,4 b. Nhân vật trữ tình, đối tượng trữ tình và cảm xúc chủ đạo
Nhân vật trữ tình: Ẩn mình, chỉ bộc lộ cảm xúc
Đối tượng trữ tình: Cảnh thiên nhiên đêm khuya
Cảm xúc chủ đạo: say mê ngắm nhìn cảnh đẹp 
thiên nhiên đan xen với nỗi lo việc dân, việc nước. LUẬN ĐÀM THƠ BÁC
 Nhiệm vụ 2
 ⚬Kĩ thuật Think (2 phút) – pair (2 phút) – share (3 phút)
⚬GV chia lớp thành 3 dãy
⚬HS dãy 1 thực hiện yêu cầu 1, dãy 2 thực hiện yêu cầu 2, HS dãy 3 
 thực hiện yêu cầu 3. LUẬN ĐÀM THƠ BÁC
 Nhiệm vụ 2
Yêu cầu 1
⚬Trong hai câu thơ đầu, cảnh khuya của núi rừng Việt Bắc hiện lên như thế nào? 
 Cảnh khuya ấy thể hiện điều gì trong tâm hồn nhà thơ?
Yêu cầu 2
⚬Tìm biện pháp tu từ so sánh trong bài thơ và nêu tác dụng gợi hình, gợi cảm của 
 biện pháp đó.
Yêu cầu 3
⚬Phân tích hai câu thơ cuối bài, qua đó em hiểu thêm điều gì về con người tác giả? c. Cảm xúc trữ tình
 *Hai câu thơ đầu: Cảnh thiên nhiên đêm khuya 
 nơi núi rừng Việt Bắc:
 Tiếng suối trong như tiếng hát xa
 Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Thời điểm: "khuya"
Đêm khuya thanh tĩnh, mọi vật dường như chìm vào trạng 
thái nghỉ ngơi nhân vật trữ tình vẫn thức, cảm nhận cảnh 
vật bằng nhiều giác quan. *Hai câu thơ đầu: Cảnh thiên nhiên đêm khuya c. Cảm xúc trữ tình
 nơi núi rừng Việt Bắc:
 Tiếng suối trong như tiếng hát xa
 Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh thiên nhiên
+ Tiếng suối – trong như tiếng hát + Trăng lồng bóng cây cổ thụ, 
xa: tiếng suối chảy róc rách trong chiếu xuống mặt đất như in 
đêm khuya nghe như tiếng hát trong ngàn đóa hoa lung linh
trẻo của người con gái văng vẳng lại 
 --> Câu thơ gợi vẻ đẹp nhiều 
 --> vừa có vẻ đẹp cổ điển (thanh âm tầng bậc của núi rừng Việt Bắc
của suối chảy) vừa mang nét hiện đại 
(lấy tiếng hát con người làm chuẩn 
đẹp của thiên nhiên )
 3. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN