Bài giảng môn Sinh học Lớp 9 - Bài 25: Thường biến

 Câu 1: Thế nào là thể đa bội? Cho ví dụ. Có thể nhận biết 
 thể đa bội bằng mắt thường qua những dấu hiệu nào? 
 Câu 2: Có thể ứng dụng các đặc điểm của chúng trong 
 chọn giống cây trồng như thế nào?
 Trả lời:
- Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng 
có số NST là bội số của n(nhiều hơn 2n).
 - Ví dụ: Củ cải tứ bội; quả táo tứ bội
- Có thể nhận biết thể đa bội bằng mắt thường qua 
những dấu hiệu: Tăng kích thước tế bào, cơ quan sinh 
dưỡng, cơ quan sinh sản.
- Ứng dụng: Tăng kích thước thân, cành, lá, củ, quả. 
Tăng sản lượng. Tạo giống có năng suất cao. Thân lá ở cây lục bình Một số động vật. Bài 25:THƯỜNG BIẾN
 I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường:
 Quan sát hình 25: Cây rau mác mọc ở 3 môi trường 
khác nhau Bài 25:THƯỜNG BIẾN
 I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường:
Chăm sóc không đúng kĩ thuật Chăm sóc đúng kĩ thuật THƯỜNG BIẾN
 I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường:
 Đối Điều kiện Mô tả kiểu hình
 tượng môi trường tương ứng
 nghiên 
 cứu
Lá cây - Mọc trong không khí - Lá nhỏ, hình mũi mác
 rau - Mọc trên mặt nước - Lá lớn, hình mũi mác
 mác
 - Mọc trong nước - Lá hình bản dài
Cây rau - Mọc trên bờ - Thân, lá nhỏ, chắc
 dừa 
 nước - Trải trên mặt nước - Thân, lá lớn hơn, một số rễ biến 
 thành phao
 - Củ to
Su hào - Đúng qui trình kĩ thuật
 - Sai qui trình kĩ thuật - Củ nhỏ
HỎI: Sự biểu hiện ra kiểu hình bên ngoài của một cơ thể phụ thuộc vào những yếu 
 tố nào? Trong đó yếu tố nào được xem là không biến đổi? THƯỜNG BIẾN
 I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường:
- Thường biến là những biến đổi ở kiểu 
hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới Thường biến cólà loại di 
ảnh hưởng trực tiếp của môi trường. truyềnbiến dị chocó lợi đời hay sau có 
 không?hại? Vì sao?Vì sao?
- Thường biến biểu hiện đồng loạt theo 
hướng xác định
- Thường biến không di truyền được
 Có lợi. Vì nó giúp sinh vật thích nghi 
 Không. Vì đây chỉ là biến đổi kiểu hình, 
 với sự thay đổi nhất thời hoặc theo 
 không phải là biến đổi kiểu gen.
 chu kì của môi trường sống THƯỜNG BIẾN
 Cây 
 Anh 
 Đào 
 Nhật 
 Bản 
thay đổi 
 môi 
trường THƯỜNG BIẾN
 Ví dụ
 Thường biến thích nghi 
 môi trường để tự vệ và 
 săn mồi THƯỜNG BIẾN
 I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường:
- Thường biến là những biến đổi ở kiểu Trả lời các câu hỏi sau:
hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới
ảnh hưởng trực tiếp của môi trường. 1) Nhận xét mối quan hệ giữa kiểu gen 
- Thường biến biểu hiện đồng loạt theo môi trường và kiểu hình?
hướng xác định 2) Những tính trạng nào chủ yếu phụ thuộc 
 vào kiểu gen? Những tính trạng nào chịu 
- Thường biến không di truyền được ảnh hưởng nhiều của môi trường? 
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, 
môi trường và kiểu hình:
 1) Kiểu gen, môi trường và kiểu hình có 
- Kiểu hình là kết quả của sự tương tác 
 mối quan hệ khăn khít: Kiểu hình là kết 
giữa kiểu gen với môi trường
 quả của sự tương tác gữa kiểu gen với 
- Các tính trạng chất lượng phụ thuộc môi trường
chủ yếu vào kiểu gen. 2) + Các tính trạng chất lượng phụ 
- Các tính trạng số lượng chịu ảnh thuộc chủ yếu vào kiểu gen.
hưởng của môi trường. VD:
III. Mức phản ứng:
 + Các tính trạng số lượng chịu ảnh 
 hưởng của môi trường.
 VD: THƯỜNG BIẾN
 I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường:
- Thường biến là những biến đổi ở kiểu 
hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới Mức phản ứng là 
ảnh hưởng trực tiếp của môi trường. gì?
- Thường biến biểu hiện đồng loạt theo 
hướng xác định
- Thường biến không di truyền được
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi 
trường và kiểu hình:
- Kiểu hình là kết quả của sự tương tác 
giữa kiểu gen với môi trường Mức phản ứng là giới hạn thường biến 
- Các tính trạng chất lượng phụ của một kiểu gen trước môi trường khác 
thuộc chủ yếu vào kiểu gen. nhau.
- Các tính trạng số lượng chịu ảnh Mức phản ứng do kiểu gen quy định
hưởng của môi trường.
III. Mức phản ứng:
- Mức phản ứng là giới hạn thường biến 
của một kiểu gen trước môi trường khác 
nhau.
- Mức phản ứng do kiểu gen quy định Ví dụ
 Lợn Lang
(40kg - 50kg) Câu hỏi SGK/ 73
 So sánh điểm giống, khác nhau giữa thường biến 
 và đột biến?
+ Giống nhau: -  
 + Khác nhau: - ..
 Thường biến Đột biến
- Chỉ làm thay đổi kiểu hình, không 
làm thay đổi vật chất di truyền ( NST 
và AND).
 - Do tác động của môi trường ngoài 
 hay rối loạn trao đổi chất trong tế 
 bào cơ thể
- Không di truyền cho thế hệ sau
 -Phần lớn gây hại cho bản thân sinh 
 vật.
 Lá nguồn nguyên liệu cho quá trình 
 chọn giống do di truyền được + Khác nhau
 Thường biến Đột biến
- Không làm thay đổi vật chất di - Làm biến đổi vật chất di truyền 
truyền ( NST và ADN) chỉ làm thay (NST và ADN) từ đó dẫn đến thay 
đổi kiểu hình cơ thể. đổi kiểu hình cơ thể.
- Do tác động trực tiếp của môi - Do tác động của môi trường 
trường ngoài hay rối loạn trao đổi chất 
 trong tế bào cơ thể
- Không di truyền cho thế hệ - Di truyền cho thế hệ sau
sau
 - Không gây hại cho bản thân sinh - Phần lớn gây hại cho bản thân 
 vật. sinh vật.
 - Là nguyên liệu của chọn giống và - Là nguồn nguyên liệu cho quá 
 không di truyền. trình chọn giống do di truyền 
 được