Bài giảng KHTN 8 (Cánh Diều) - Chủ đề 7, Bài 36: Da và điều hòa thân nhiệt ở người (Phạm Thị Thu Yến)

 BỘ SÁCH CÁNH DIỀU
GIÁO VIÊN: PHẠM THỊ THU YẾN BÀI 36: DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI. - Một số phản ứng của cơ thể khi trời nóng, trời rét:
+ Khi trời nóng, mao mac̣ h dưới da dãn để tăng sự tỏa nhiệt, tăng tiết mồ hôi,...
+ Khi trời lạnh, mao mac̣ h dưới da co laị , co cơ chân lông để giảm sự tỏ a nhiêṭ , nếu 
laṇ h qua ́ thi ̀cơ co liên tục để sinh nhiêṭ (phản xa ̣ run), 
- Theo em, những phản ứng đó có lợi ích: giúp cơ thể điều hòa thân nhiệt, giúp cho 
thân nhiệt duy trì ổn định quanh mức bình thường, đảm bảo cho cać hoaṭ động 
sống củ a cơ thể . BÀI 36: DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI.
I. CHỨC NĂNG VÀ CẤU TẠO CỦA DA
 Các lớp cấu tạo của da Chức năng
 Lớp biểu bì Bảo vệ
 Lớp bì Xúc giác, bài tiết, điều hòa thân nhiệt
 Lớp mỡ dưới da Cách nhiệt, bảo vệ Các lớp cấu Chức năng
 tạo của da
 Lớp biểu bì Lông, tế bào chết, tế bào sống
 Lớp bì Tuyến nhờn, tuyến mồ hôi, nang lông, mạch máu, cơ 
 dựng lông, thụ thể cảm giác, dây thần kinh.
Lớp mỡ dưới da Tế bào mỡ BÀI 36: DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI.
I. CHỨC NĂNG VÀ CẤU TẠO CỦA DA
- Da có chức năng bảo vệ, điều hòa thân nhiệt, tiếp nhận cảm giác, bài tiết và tổng 
hợp vitamin D cho cơ thể.
- Cấu tạo da gồm 3 lớp: lớp biểu bì, lớp bì và lớp mỡ dưới da.
II. ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT
1. Thân nhiệt
- Thân nhiệt là nhiệt độ của cơ thể.
- Ở người bình thường, thân nhiệt duy trì ổn định ở mức 36,3 – 37,30C. Trước khi Sau 2 phút So sánh nhiệt độ cơ thể trước và sau khi 
 Tên
 vận động vận động vận động
Nguyễn Văn A 36,4oC 36,8oC Sau khi vâṇ đôṇ g cao hơn
Lê Văn B 36,6oC 37,1oC Sau khi vâṇ đôṇ g cao hơn
 - Giải thích:
 + Trước khi vận động, nhiệt độ cơ thể duy trì ở mức bình thường (36,3 – 37,3oC).
 + Khi vâṇ đôṇ g, tốc đô ̣ hô hấp tế bào nhanh hơn để đáp ứ ng nhu cầu trao đổi 
 chất và năng lươṇ g cho cơ bắp hoaṭ đôṇ g liên tuc̣ . Mà môṭ phần năng lươṇ g sinh 
 ra từ quá trình hô hấp tế bào đươc̣ giải phóng dướ i daṇ g nhiêṭ. Bở i vâỵ , cơ thể 
 càng vâṇ đôṇ g maṇ h thì nhiêṭ sinh ra càng nhiều khiến thân nhiệt tăng. Đo thân nhiệt là bước đầu của việc chẩn đoán bệnh vì thân nhiệt là nhiệt độ 
của cơ thể. Khi thân nhiệt duy trì ổn định ở mức 36,3-37,30C tức là cơ thể ở trạng 
thái bình thường. Đó là nhiệt độ tối ưu cho các phản ứng sinh hóa và enzyme trong 
tế bào. Nếu thân nhiệt dưới 36 độ C hoặc trên 38 độ C thì cơ thể có trạng thái sức 
khỏe không bình thường (bị bệnh). - Khi trời nóng: mao mạch dãn, cơ dựng lông dãn, tăng tiết mồ hôi, tăng thải nhiệt.
- Khi trời lạnh: mao mạch co, cơ dựng lông co, ngừng tiết mồ hôi, run cơ, tăng trao 
đổi chất. BÀI 36: DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI.
I. CHỨC NĂNG VÀ CẤU TẠO CỦA DA
II. ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT 
1. Thân nhiệt
- Thân nhiệt là nhiệt độ của cơ thể.
- Ở người bình thường, thân nhiệt duy trì ổn định ở mức 36,3 – 37,30C. Thân nhiệt ở 
dưới 360C hoặc từ 380C trở lên là biểu hiện trạng thái sức khỏe của cơ thể không 
bình thường. 
2. Điều hòa thân nhiệt
- Điều hòa thân nhiệt là quá trình cơ thể điều chỉnh, cân đối cường độ sinh nhiệt và 
thải nhiệt sao cho nhiệt độ cơ thể duy trì ở mức bình thường.
- Cơ chế điều hòa thân nhiệt được thực hiện bởi hệ thần kinh và da. ? Cho biết mỗi bộ phận của cơ thể người trong bảng dưới đây thay đổi như thế nào 
ở mỗi trường hợp? 
Bộ phận Khi nhiệt độ môi trường thấp Khi nhiệt độ môi trường cao
Mạch máu dưới da Co Dãn 
Tuyến mồ hôi Ngưng tiết Tăng tiết
Cơ dựng lông Co Dãn 
Cơ vân Co dãn liên tục tạo phản xạ run Không co dãn liên tục BÀI 36: DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI.
I. CHỨC NĂNG VÀ CẤU TẠO CỦA DA
II. ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT 
1. Thân nhiệt
- Thân nhiệt là nhiệt độ của cơ thể.
- Ở người bình thường, thân nhiệt duy trì ổn định ở mức 36,3 – 37,30C. Thân nhiệt ở 
dưới 360C hoặc từ 380C trở lên là biểu hiện trạng thái sức khỏe của cơ thể không 
bình thường. 
2. Điều hòa thân nhiệt
- Điều hòa thân nhiệt là quá trình cơ thể điều chỉnh, cân đối cường độ sinh nhiệt và 
thải nhiệt sao cho nhiệt độ cơ thể duy trì ở mức bình thường.
- Cơ chế điều hòa thân nhiệt được thực hiện bởi hệ thần kinh và da.
3. Phương pháp phòng chống nóng, lạnh cho cơ thể ? Nêu nguyên nhân và phương pháp chống nóng, lạnh cho cơ thể theo gợi ý ở bảng 
36.4? 
 Cảm nóng Cảm lạnh
 Cảm giác nóng bừng, môi khô, Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi, 
Biểu hiện mồ hôi nhiều, đau đầu, chóng ho, đau họng, đau nhức cơ thể, 
 mặt, da ửng đỏ, tim đập nhanh, hắt xì, sưng hạch bạch huyết, đau 
 buồn nôn, đầu, 
 Do ở dưới trời nắng quá lâu; Do ở trong môi trường lạnh quá 
Nguyên nhân không uống đủ nước khi trời lâu; do thời tiết thay đổi đột ngột, 
 nắng nóng; do virus gây bệnh ở đường hô 
 hấp; 
 Nên che nắng, uống đủ nước, Cần vệ sinh mũi, miệng sạch sẽ, 
Cách phòng tránh ánh nắng trực tiếp vào súc họng bằng nước muối sinh lí 
chống vùng sau gáy, hạn chế ra ngoài 2 – 4 lần/ngày, uống nước ấm, 
 khi trời nắng nóng, giữ ấm cho cơ thể, BÀI 36: DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI.
I. CHỨC NĂNG VÀ CẤU TẠO CỦA DA
II. ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT 
3. Phương pháp phòng chống nóng, lạnh cho cơ thể
 Con người sử dụng các biện pháp phòng chống cảm nóng, cảm lạnh như mặc 
quần áo phù hợp với thời tiết, giới hạn thời gian hoạt động dười thời tiết khắc nghiệt, 
tăng cường sức đề kháng, 
III. THỰC HÀNH SƠ CỨU KHI BỊ CẢM NÓNG HOẶC CẢM LẠNH
1. Cơ sở lí thuyết
- Các biện pháp sơ cứu cho người bị cảm nóng giúp đẩy nhanh quá trình tỏa nhiệt 
nhờ bốc hơi nước, đối lưu và truyền nhiệt.
- Các biện pháp sơ cứu cho người bị cảm lạnh giúp giảm quá trình tỏa nhiệt và tăng 
quá trình sinh nhiệt.
2. Các bước tiến hành ? Thực 
hành 
theo 
nhóm 
4 học 
sinh? ? Thực hành theo nhóm 4 học sinh? BÀI 36: DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI.
I. CHỨC NĂNG VÀ CẤU TẠO CỦA DA
II. ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT 
III. THỰC HÀNH SƠ CỨU KHI BỊ CẢM NÓNG HOẶC CẢM LẠNH
IV. CHĂM SÓC VÀ BẢO VỆ DA
 Để có làn da khỏe đẹp, cần sinh hoạt điều độ, uống nhiều nước, bổ sung 
vitamin và chất khoáng, vệ sinh da, bảo vệ da khỏi những tổn thương, Nếu không 
giữ vệ sinh cho da, chúng ta có thể mắc các bệnh như viêm da, ghẻ lở, hắc lào,..