Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn làm quen chữ cái

 luyện năng lực tiếp thu của các môn học mà trẻ sẽ được học ở lớp một, nhất là 
môn làm quen chữ cái. Thế nhưng một mặt các cháu vẫn chỉ “ Học mà chơi, 
chơi mà học”, mặt khác chữ cái vẫn thuộc phạm vi trừu tượng. Thế thì giáo viên 
lớp lá phải làm sao để trẻ tiếp cận việc làm quen với cách đọc, cách nhận biết 
chữ cái một cách hợp lí mà mang lại kết quả tích cực?
 Các cháu lớp lá tiếp cận việc đọc một cách gián tiếp thông qua việc phát âm 
dưới sự hướng dẫn của cô giáo. Do vậy với vai trò giáo viên dạy lớp lá, bản thân 
tôi luôn trăn trở phải tìm ra những biện pháp mới trong bộ môn làm quen chữ 
cái. Nói một cách cụ thể hơn là giúp đọc nhận biết được chữ cái một cách tích 
cực và có hiệu quả hơn.
 Cùng với các bộ môn trong trường mầm non thì bộ môn “Làm quen với chữ 
cái” hết sức quan trọng và cần thiết . Đối với trẻ mẫu giáo 5 tuổi nó giúp trẻ 
bước đầu làm quen và tập phát âm 29 chữ cái của “Tiếng Việt”. Nó hổ trợ trực 
tiếp và tích cực cho bộ môn “Tiếng Việt “ ở trường phổ thông. Việc dạy trẻ phải 
thông qua các trò chơi, học tập, phù hợp với tính chất hoạt động phù hợp của trẻ 
mẫu giáo 5-6 tuổi.
 Song ở lứa tuổi này nhận thức của trẻ là nhận thức cảm tính và tư duy trực 
quan hình tượng nên tôi thấy rằng ngoài nhiệm vụ cho trẻ nhận biết và phát âm 
vần, phải giáo dục cho trẻ. Hai nhiệm vụ này cần tiến hành song song.
 Nhằm đáp ứng những yêu cầu trên trong học tập cũng như trong vui chơi và 
ở mọi lúc mọi nơi, tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
 Thuận lợi :
 Bản thân tôi rất tâm huyết với nghề, tận tụy với công việc, yêu nghề mến 
trẻ. 
 Trẻ trong lớp tôi rất thích tìm tòi, ham muốn khám phá những điều mới lạ.
 Được ban giám hiệu nhà trường chuẩn bị cho đồ dùng, đồ chơi tương đối 
đầy đủ; Lên kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi theo từng chủ đề; Hướng dẫn làm các 
tranh, các góc chữ cái để trẻ được làm quen ở mọi nơi, mọi lúc.
 Phòng học có diện tích rộng rãi, thoáng mát, sạch sẽ có đủ ánh sáng và đầy 
đủ điều kiện để hoạt động. Trong phòng treo nhiều chữ cái phía trên để trẻ tiện 
 Trang 2 Thường xuyên nghiên cứu và học tập các chương trình mới do Phòng giáo dục 
tổ chức.
 Tạo môi trường chữ cái:
 Vấn đề tạo ra môi trường chữ viết không khó nhưng để tạo môi trường 
mang tính thẩm mỹ thu hút sự quan sát, tìm tòi của trẻ là vấn đề khó hơn. Do đó 
tôi không ngừng nghiên cứu để tạo ra môi trường phong phú đa dạng, thẩm mỹ.
 Tạo môi trường chữ viết dưới dạng các bảng chữ cái, thẻ chữ cái, góc chữ 
cái ở các vị trí thuận lợi nhất. Qua đó trẻ làm quen dần với 29 chữ cái, nên 
trong các hoạt động có chủ định trẻ không bỡ ngỡ.
 VD: Khi cô phân tích chữ q có một nét thẳng đứng bên phải và một nét 
cong tròn bên trái, trẻ dễ dàng nhận biết và chỉ cần học thuộc chữ q. Chữ o thì cô 
giơ 2 tay lên tạo dáng chữ o thì trẻ biết được đó là chữ o.
 Tạo cơ hội để trẻ được tiếp xúc với nhiều chữ cái thông qua các biểu bảng, 
danh sách lớp phân theo tổ (3 tổ) trong lớp học: Ngay từ đầu năm học, khi đã ổn 
định danh sách lớp, tôi tạo cơ hội để trẻ tiếp xúc với chữ, từ, tên của mình, của 
bạn bằng cách: Viết các danh sách theo 3 tổ có kèm theo ký hiệu để trẻ biết tên 
của mình ở tổ nào, có những bạn nào trong tổ của mình. Chữ của trẻ tôi thường 
viết ở dạng chữ viết in thường và viết in hoa (vì đây là danh từ riêng). Trẻ được 
khắc sâu tên mình và được làm quen với chữ viết in thường và chữ viết in hoa 
trẻ sẽ nhận ra tên mình trong các ký hiệu của vở tập toán, tập tạo hình, hộp màu, 
đất nặn.
 Với các biểu bảng, tôi nghĩ đây cũng là khoảng không gian không nhỏ tác 
động đến trẻ. Vì vậy, tôi đã trang trí các biểu bảng có tên gọi bằng chữ cái Tiếng 
Việt cơ bản để hàng ngày trẻ nhìn thấy, trẻ nhận mặt chữ, đọc tên và ghi nhớ các 
từ trong bảng, biết đó là bảng gì, có chữ gì, từ gì. Ví dụ: Bảng bé ngoan; Bảng 
bé đến lớp, bé ở nhà.Ở bảng bé đến lớp, bé ở nhà hằng ngày cô giáo cho trẻ 
điểm danh trẻ nào nghỉ thì chọn ảnh trẻ đó gắn vào bảng bé ở nhà, bảng bé 
ngoan bé được cắm cờ vào ô có ký hiệu số và tên của mình ở dưới trẻ biết đó là 
tên của mình và cắm cờ vào ô đó.
 Trang 4 phát âm của cô luôn chuẩn để trẻ làm đúng. Việc này không chỉ trên tiết học chữ 
cái mà còn trên các tiết học khác như: Làm quen văn học, làm quen môi trường 
xung quanh...Ví dụ: Môn làm quen văn học tiết thơ “Hoa kết trái” Cô viết tên 
bài thơ “Hoa kết trái” cho trẻ lên gạch chân chữ cái đã học rồi, trẻ lên gạch chân 
chữ cái mình đã học rồi trẻ rất thích.
 Thông qua hoạt động mọi lúc mọi nơi :
 Để khắc sâu những chữ cái đã học, ở góc tạo hình tôi tổ chức cho trẻ nặn 
những chữ cái qua đường nét cơ bản như: Nặn chữ o thì lăn dọc phần đất nặn 
sau đó cầm 2 đầu quắn lại tạo thành chữ o, nặn chữ c thì lăn dọc sau đó dùng tay 
uốn lại theo đường chữ c. Ở góc thư viện dùng chữ cái mủ để trẻ in hình chữ cái 
rỗng rồi tô màu.... 
 Để tạo môi trường ngôn ngữ nói phong phú, tôi xây dựng những nhóm bạn 
nhỏ trong lớp có cháu yếu, cháu giói để các cháu cùng chơi, nói chuyện với 
nhau, vì cháu hay bắt chước nên các cháu yếu sẽ bắt chước các cháu giỏi. Từ đó 
ngôn ngữ mạch lạc sẽ được phát triển ở trẻ .
 Chương trình kidmarts có nhiều nội dung hấp dẫn, giúp các cháu đọc các 
chữ cái theo cách rất mới lạ trên những trò chơi trên máy .
 VD: Các cháu tự tìm ghép các từ sao cho đúng với các hình ảnh trên màn 
hình.
 Tôi có một thư viện sách nho nhỏ trong góc lớp, có rất nhiều truyện tranh 
rất hấp dẫn, cháu lựa chọn theo kí tự cô đả làm sẵn. Cô hướng dẫn các cháu kĩ 
năng lật, giở sách, cách xem tranh, cách đọc chữ cái theo thứ tự từ trái qua phải 
từ trên xuống...
 Mỗi chủ điểm, tôi viết các bài thơ treo ở góc lớp và cho trẻ tô màu vào các 
chữ cái đã học ...
 Hoạt động ngoài trời :
 Tổ chức cho trẻ các trò chơi dân gian có đọc đồng dao như trò chơi “Rồng 
rắn lên mây” trong lúc đọc các từ “Rồng, rắn, lúc lắc...” các cháu phải cong lưỡi 
vì có chữ: r và l qua đó trẻ sẽ phát âm chuẩn hơn. Chơi trò chơi “Tâp tầm vông” 
 Trang 6 Bản thân tôi tự tin có nhiều sáng tạo hơn khi dạy trẻ, biết kết hợp đan xen 
các hình thức cũng như lồng ghép trong phương pháp giảng dạy, biết tận dụng 
những cái mới lạ vào các hoạt động để các cháu hứng thú hơn.
 Khoảng 90% cháu trong lớp mạnh dạn, năng động sáng tạo và tự tin trong 
các hoạt động, vui thích đến lớp, ngôn ngữ của trẻ phát triển đáng kể và cháu 
tiến bộ rõ rệt trong việc đọc và nhận biết chữ cái, không những biết đọc mà còn 
đọc đúng, chuẩn.
 Phụ huynh dần hiểu ra phương pháp học tập của chương trình mẫu giáo tuy 
đơn giản như trò chơi nhưng mang lại nhiều kết quả tích cực .
Cụ thể kết quả kiểm tra chất lượng của trẻ trước khi áp dụng môn làm quen chữ 
cái và sau khi áp dụng môn làm quen chữ cái được theo dõi và đánh giá như sau:
 Kết quả Trước khi áp dụng( 33 trẻ) Sau khi áp dụng(33 trẻ)
 Trẻ hứng thú vào hoạt 
 16 trẻ đạt 48,48% 30 trẻ đạt 90,91%
 động và phát âm tốt
 Trẻ thờ ơ chưa nhận 
 17 trẻ đạt 51,52% 3 trẻ đạt 9,09%
 biết được chữ cái
 Sau khi áp dụng các biện pháp trên tôi thấy trẻ lớp mình rất khác so với đầu 
năm, trẻ tiến bộ rất nhiều. Ngoài những kết quả nêu trên còn rất nhiều trẻ đến 
cuối năm học đã biết tự đọc được từ và ghép từ đơn giản như: ( Mẹ, bà, em....). 
Điều rất đáng mừng là cuối năm trẻ lớp tôi được ban giám hiệu nhà trường khen 
ngợi.
 Với kết quả đạt được như vậy phụ huynh rất nhiệt tình ủng hộ.
 c. Kết luận:
 * Kết luận :
 Cho trẻ làm quen chữ cái là một hoạt động vô cùng quan trọng đối với trẻ 
Mẫu giáo lớn. Vì thế là một giáo viên cần phải nắm được nội dung và phương 
pháp tổ chức hoạt động này. Qua việc áp dụng biện pháp mới tôi nhận thấy: Giờ 
học không còn nặng nề, nhàm chán như trước đây. Với phương pháp “Lấy trẻ 
làm trung tâm” trẻ được khám phá, trải nghiệm dễ dàng gây hứng thú cho trẻ. 
 Trang 8